|
|
Để nắm bắt rõ việc soạn thảo giáo lý này, cần phải tách biệt mọi sự tiếp cận có tính duy lý về mầu nhiệm Thiên Chúa. Tốt hơn, đó là vấn đề có được một thực hành thiêng liêng khởi đi từ cái mà chúng ta biết tỏ tường hơn, để rồøi tìm cách biểu lộ niềm tin vào Chúa Thánh Thần. Việc thực hành này khởi đi từ đức tin và được hoàn thành trong đức tin. Nó hàm chứa một sự ân cần học hỏi của trí khôn nhân loại, vì trí khôn nhân loại đã được tạo nên giống hình ảnh Thiên Chúa và phản chiếu ánh sáng từ Thiên Chúa. Dưới sự dẫn dắt của đức tin, trong chừng mực mà lý trí nhân loại chúng ta có khả năng, nhờ đó kẻ tin kiếm tìm “sự hiểu biết đức tin” nhằm trình bày đặc tính của Chúa Thánh Thần. Theo một cách bất toàn nhưng sáng sủa, sự thực hành của lý trí kẻ tin này biểu lộ sự phân biệt về Ngôi Vị Thánh Thần đối với Chúa Cha và Chúa Con, trong khi vẫn tôn trọng tính bất khả tri của mầu nhiệm.
Trên nền tảng này, Thánh Thomas xác minh giáo huấn của mình khi suy xét chủ đề về Chúa Thánh Thần của thánh Âutinh như là Tình Yêu hỗ tương giữa Chúa Cha và Chúa Con. Chủ đ? Tình Yêu hỗ tương này không có ý nói rằng Chúa Thánh Thần là “nguyên nhân” hay lý do để rồi từ đó Chúa Cha và Chúa Con yêu thương nhau. Chúa Thánh Thần không thực hiện hành động của “nguyên lý” đối với Chúa Cha và Chúa Con (điều đó sẽ phá vỡ trật tự trong Ba Ngôi Thiên Chúa). Chủ đề về Tình Yêu hỗ tương không biểu thị gì hơn ngoài việc Chúa Thánh Thần là một loại ngôi vị trung gian đến xác lập sự nối kết giữa Chúa Cha và Chúa Con. Việc khẳng định rằng Chúa Thánh Thần là Tình Yêu hỗ tương giữa Chúa Cha và Chúa Con hay nói rằng Ngài là Nút (Noeud) Tình Yêu và Sợi Dây nối kết Chúa Cha và Chúa Con. Chúa Cha và Chúa Con yêu nhau trong một tác động chung mà có thể nói rằng, Chúa Thánh Thần là “hoa trái” ngôi định. Chúa Cha yêu Chúa Con và Chúa Con yêu Chúa Cha trong cùng một tác động mà Chúa Con nhận từ Chúa Cha.
Các suy tư đó được liên kết cách trực tiếp với công trình tạo dựng và ân sủng. Cũng như Chúa Cha tạo dựng và cứu độ qua Ngôi Lời, Ngài cũng tạo dựng và ban sự sống nhờ Tình Yêu của Ngài. Chúa Cha dạy dỗ và nối kết chúng ta lại với nhau qua Ngôi Lời và Tình Yêu của Ngài. Thánh Thomas tóm tắt điều đó trong một khẳng định chính xác và rất hay: “Chúa Cha và Chúa Con yêu nhau và yêu chúng ta nh? Chúa Thánh Thần, Đấng là Tình Yêu nhiệm xuất”[1]. Chúa Cha và Chúa Con yêu mến chúng ta do cùng một Tình Yêu mà các Ngài yêu nhau từ muôn đời. Các Ngài yêu chúng ta trong sự toả rạng từ Tình Yêu hỗ tương.
Những giải thích này đều cống hiến cho chúng ta một ánh sáng rất gợi hình để nắm bắt được hành động của Chúa Thánh Thần. Trước hết, chúng ta hãy xét đến cuộc sáng tạo. Chúa Cha đã tạo dựng vũ trụ và con người qua Chúa Con, trong Chúa Thánh Thần, Đấng là Tình Yêu. Thế nhưng, Tình Yêu được xác định bằng một sức mạnh thôi thúc, đặt thụ tạo vào trong chuyển động và xác lập chúng trong một trật tự hài hoà. “Thiên Chúa thấy chúng tốt đẹp” như chúng ta đọc thấy ở chương thứ nhất sách Sáng Thế. “Sinh khí của Ngài, Ngài gởi tới là chúng ta được dựng nên và Ngài đổi mới mặt đất này” (Tv 104, 30). Điều đó cho phép chúng ta nắm bắt rõ hơn cách hành động đặc thù của Chúa Thánh Thần đối với cuộc tạo dựng và trong việc thi hành sự quan phòng của Thiên Chúa: Ngài là Tình Yêu, tình yêu đó hoàn thiện thụ tạo trong sự hiện hữu và trong hoạt động của chúng. Tình Yêu trao ban sự sống và hướng dẫn thụ tạo đến chỗ hoàn thành.
Việc suy tư thần học về Chúa Thánh Thần trong tư cách là Tình Yêu cũng mang lại một ánh sáng phi thường để nắm bắt được công trình cứu độ của Ngài. Chúng ta tuyên xưng ở trong Kinh Tin Kính (Credo) rằng Chúa Thánh Thần “đã được các Tiên Tri loan báo”. Thiên Chúa mặc khải sự khôn ngoan của Người cho chúng ta “nhờ Thần Khí” (1Cr 2,10). Thế nhưng do sự giao hảo mà người ta thổ lộ mọi sự kín đáo cho bạn bè: cũng vậy, chính nhờ Tình Yêu mà Thiên Chúa mặc khải mầu nhiệm của Ngài cho chúng ta. Các đặc sủng thì phục vụ sứ mệnh Giáo Hội, còn các ân huệ thánh hoá Giáo Hội được Chúa Thánh Thần ban phát, cách riêng, đức ái là ân huệ cao trọng nhất (x.1Cr 12-13). “Tình Yêu Thiên Chúa đã được đổ tràn vào lòng chúng nhờ Thánh Thần, Đấng đã được ban cho chúng ta” (Rm 5, 5). Chúa Thánh Thần mang lại đức ái khi Ngài đến ở trong lòng chúng ta. Ngài ban cho chúng ta được thông phần vào b?n tính Ngài : đó chính là Đức Ái (Tình Yêu). Theo như thư gửi tín hữu Do-thái thì, những người được chiếu sáng nhờ phép rửa, “họ được thông Thánh Thần” (Dt 6, 4). Việc đón nhận đức ái và những ân huệ thánh hoá có thể được hiểu như là sự ?ồng hình đồng dạng với Ngôi Thánh Thần, một sự tham dự n?ng ??ng vào Chúa Thánh Thần. Chúa Thánh Thần mang lại sự sống mới: “Từ bốn phương trời, hỡi Thần Khí, hãy đến thổi vào những người đã chết này cho chúng được hồi sinh” (Ez 37, 9). Chúa Giêsu cũng đã nói: “Chính Thần Khí mới làm cho sống” (Ga 6, 63). Với tư cách là Tình Yêu, Chúa Thánh Thần chuyển thông sự sống (tình yêu bao gồm một sức mạnh hướng về hữu thể được yêu), Ngài ban cho chúng ta tham dự vào chính sự sống của Thiên Chúa. Hành động này của Chúa Thánh Thần được thánh Phaolô nhấn mạnh trong giáo huấn của mình về tương quan dưỡng tử và sự tự do của con cái Thiên Chúa: “Ai được Thần Khí Thiên Chúa hướng dẫn, đều là con cái Thiên Chúa” (Rm 8, 14). Đức tin được sống động là bởi tình yêu kết hợp những kẻ tin vào Chúa Kitô nhờ tác động của Chúa Thánh Thần. Ngài ban cho chúng ta tuyên xưng Chúa Kitô trong đức tin (1Cr 12, 3); Ngài qui chiếu những kẻ tin thuộc về Chúa Kitô (Rm 8, 9); Ngài mang lại sự sống cho các môn đệ Chúa Kitô (Rm 8, 11). Chúa Thánh Thần như là “linh hồn” hay như là “con tim” của Giáo Hội”[2].
Tóm lại, Chúa Thánh Thần không chỉ trao ban tình thân hữu thần linh mà Ngài còn mang lại ngay cả sự hiện diện của Thiên Chúa. “Chúa Giêsu phán: Ai yêu mến Thầy, thì sẽ giữ lời Thấy. Cha Thầy và Thầy sẽ yêu mến người ấy. Cha Thầy và Thầy sẽ đến và ở với người ấy” (Ga 14, 23). Chúng ta có thể phân định trong câu này hành động tiêu biểu nhất của Chúa Thánh Thần. Ngài ban cho con người được yêu mến Chúa Giêsu và như thế Ngài làm cho Chúa Kitô và Chúa Cha hiện diện hay ở trong các kẻ tin. Ngài dẫn dắt con người đi vào trong mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi là mầu nhiệm hiệp thông, khi ban cho họ được sống với Thiên Chúa và trong Thiên Chúa: “Ai ở trong tình yêu thì ở trong Thiên Chúa và Thiên Chúa ở trong người ấy” (1Ga 4, 16). Thánh Thần Tình Yêu làm cho Thiên Chúa hiện diện với con người và làm cho con người hiện diện với Thiên Chúa.
Nếu Chúa Thánh Thần là Tình Yêu, thì Ngài cũng là hiện thân của “Hồng Ân”. Một đàng, mọi ân huệ thiêng liêng đều từ Chúa Thánh Thần mà đến (x. 1Cr 12, 4), cách riêng đức ái là ân huệ lớn lao nhất (x. 1Cr 12-13) và Thánh Phaolô xác định như “hoa quả” đầu mùa của Thánh Thần, đó là niềm vui, bình an, nhẫn nhục, nhân hậu, từ tâm, trung tín, hiếu hoà và tiết độ (x.Gl 5, 22). Chúa Thánh Thần xoá bỏ tội lỗi nhờ hồng ân (x. Cv 3, 38). Vì đức ái có khả năng tha thứ: “Tình yêu thương che phủ muôn vàn tội lỗi” (1Pr 4, 8). Đàng khác, Chúa Thánh Thần không chỉ mang lại vài ân huệ đặc biệt đâu, nhưng chính Ngài đã được ban cho Giáo hội (Rm 5, 5). Thánh Thần đích thực là “Ân huệ của Thiên Chúa Tối Cao” như Giáo Hội đã hát lên trong bài thánh ca Veni creator. Chúa Thánh Thần là Ân Huệ của Chúa Cha và Chúa Con theo cùng một thể thức như Ngài là Tình Yêu của Chúa Cha và Chúa Con. Trước hết, Ân Huệ của Thiên Chúa, đó chính là Tình Yêu.
[1] Saint Thomas d'Aquin, Somme de théologie, I, q. 37, a. 2.
[2] Saint Thomas d'Aquin, Homélies sur le Symbole des Apôtres, art. 9 (n° 971) : « L'Église catholique est un seul corps qui a de nombreux membres. Et l'âme qui vivifie ce corps, c'est le Saint-Esprit. » Pour l'image du cœur, voir la Somme de théologie, III, q. 8, a. 1, ad 3. |
|
Trả lời với trích dẫn