Giới thiệu sách: Chúa Ba Ngôi

[Bảo_†_Lâm]

Yếu tố thứ ba của học thuyết liên quan đến hoạt động của Ba Ngôi hệ tại trong các sự “biệt ứng” của Ba Ngôi. Trước khi trình bày các sự “biệt ứng” này, chúng ta hãy nhắc lại một vài điểm chính xác tiên quyết. Căn cứ vào bản tính thần linh, trong đó, Ba Ngôi hoạt động có tính đồng nhất; quyền năng và hoạt động cũng mang tính cách chung. Vì vậy, các kết quả sẽ là kết quả chung cho cả Ba Ngôi. “Các ân huệ mà Thánh Thần ban phát cho mỗi người, đó là những ân huệ được ban cho nhân danh Chúa Cha, qua Ngôi Lời. Thật vậy, những gì của Cha đều là của Con. Do đó, những điều tốt lành được ban phát qua Chúa Con, trong Thánh Thần cũng đều là ân huệ của Chúa Cha”[1]. Người ta không thể khẳng định rằng, một công trình thần linh (chẳng hạn như sáng tạo, ân sủng hay một dấu lạ nào đó) là công trình của Ngôi Vị nào đó mà lại không kể đến hai Ngôi Vị kia. Cũng thế, không một hoạt động thần linh nào được thực hiện bởi một Ngôi Vị, mà Ngôi Vị này lại thực hiện trội hơn hai Ngôi Vị kia.
Vì sao vậy? Một phần vì các Ngôi Vị hoạt động do cùng một bản tính thần linh (các Ngôi Vị có cùng một bản tính thần linh). Một phần vì hoạt động đặc thù của mỗi Ngôi Vị theo như những gì mà chúng ta đã nhắc lại, liên quan đến các tương quan đời đời giữa Ngôi Vị thần linh này với Ngôi Vị thần linh kia, chứ không phải là tương quan chuyên nhất mà hoạt động của một Ngôi Vị nào đó duy trì với các thụ tạo. Khi thánh Gioan viết rằng, tất cả được tạo thành nhờ Ngôi Lời (Ga 1, 3: “Nhờ Ngôi Lời, tất cả được dựng nên”), điều này không có nghĩa là qua cuộc tạo dựng, các thụ tạo duy trì mối tương quan chủ yếu với Chúa Con, rồi đến Chúa Cha và cuối cùng là tương quan với Chúa Thánh Thần. Nhưng điều đó có nghĩa là Chúa Cha đã thực hiện mọi sự nhờ Ngôi Lời, Đấng mà Ngài đã tác sinh, đến nỗi hoạt động phổ quát của Ngôi Lời được xác định bởi tương quan của Ngài với Thiên Chúa, Cha Ngài. Trong hoạt động duy nhất của Ba Ngôi, theo cách phân biệt, trong đó hoạt động của Chúa Con trong thế giới không liên quan đến mối quan hệ của Ngài với thụ tạo (vì Ba Ngôi đều là nguyên lý duy nhất của thụ tạo), nhưng hoạt động duy nhất đó liên quan đến cả Ba Ngôi Vị. Dó đó, người ta đã không quả quyết rằng, một hoạt động thần linh có tính cách đặc thù cho một Ngôi Vị nào đó, cũng như một kết quả tạo thành của Thiên Chúa trong thế giới là chỉ do một Ngôi Vị nào đó. Tốt hơn, một khi đã hiểu biết, chúng ta cần phải nói về “cách hoạt động đặc thù” của mỗi một Ngôi Vị mặc dù cách đặc thù này liên quan đến các tương quan giữa chính các Ngôi Vị thần linh với nhau. Đó là cách hoạt động tương quan.

---

[1] Saint Athanase d'Alexandrie, Lettre à Sérapion, I, 30 (SC, 15, p. 138).