đây là một bài thơ rất tình, rất "đời" và cũng rất hóm hỉnh của tác giả Hồng Bính. Bài thơ "Cùng em đi lễ" không sử dụng những từ ngữ quá hoa mỹ hay triết lý cao siêu, mà đi thẳng vào lòng người đọc bằng sự chân thành và những rung động mộc mạc của một đôi lứa yêu nhau trong bối cảnh tôn giáo trang nghiêm. Dưới góc độ một người thưởng thức văn học, tôi xin gửi đến bạn vài lời bình luận về thi phẩm đáng yêu này. Bản hòa ca giữa Đức Tin và Tình Yêu
Chủ đề "đi lễ" trong thơ ca Công giáo thường gắn liền với sự tôn nghiêm, thành kính. Tuy nhiên, Hồng Bính đã khéo léo lồng ghép vào đó hơi thở nồng nàn của tình yêu đôi lứa. Bài thơ là hành trình cảm xúc từ ngoài phố vào trong nhà thờ, từ xôn xao đến lắng đọng, và cuối cùng là sự thăng hoa của tình yêu. 1. Bối cảnh phố thị và nhịp đập đôi tim (Hai khổ đầu)
Tác giả mở đầu bằng không gian phố thị tối Chúa nhật – thời điểm quen thuộc của những người Công giáo:
Tối Chúa nhật anh cùng em đi lễPhố đông người tản bộ bước bên nhau
Không gian được miêu tả với đầy đủ màu sắc và âm thanh: ánh đèn rực rỡ, tiếng chuông thánh thót, dòng người đông đúc. Nhưng trọng tâm của bức tranh ấy lại là sự gắn kết của hai nhân vật "anh" và "em".
Hình ảnh: "Vai chen vai", "bóng ngã xõa lê thê", "hình hai đứa quấn quýt". Những từ ngữ này gợi tả sự khăng khít, không thể tách rời.
Cảm xúc: "Rộn ràng vui quá thể", "đê mê". Niềm vui đi lễ hòa lẫn với niềm hạnh phúc được sánh đôi. Tiếng chuông nhà thờ không chỉ gọi mời giáo dân mà dường như còn gõ nhịp cho trái tim đang yêu.
2. Điểm tựa bình yên giữa dòng đời (Khổ 3)
Đây là khổ thơ mang tính chiêm nghiệm sâu sắc nhất trong bài:
Đi bên em trong dòng chảy bộn bềCủa đoàn người bươn chải chạy ngược xuôiLòng bỗng thấy bình yên mãi khôn nguôiVì bên cạnh có em cùng sánh bước.
Tác giả sử dụng thủ pháp đối lập rất hiệu quả:
Bên ngoài là "dòng chảy bộn bề", "bươn chải ngược xuôi" (sự vất vả, lo toan của cuộc sống).
Bên trong lòng là sự "bình yên khôn nguôi".
Sự hiện diện của người yêu ("có em cùng sánh bước") trở thành một thánh đường di động, che chở tâm hồn nhân vật trữ tình khỏi những xao động của cuộc đời. Tình yêu ở đây không chỉ là cảm xúc, mà là sự an ủi và nương tựa. 3. Khoảnh khắc "lãng đãng" nơi Thánh đường (Khổ 4)
Đây là khổ thơ "đắt" nhất và duyên dáng nhất của bài thơ:
Góc giáo đường anh dâng lời nguyện ướcTrong dật dờ mùi hương nhẹ em bayQuỳ dâng lễ mà ánh mắt đắm sayNhìn nhau để lời thánh ca lỗi điệu
Hồng Bính đã rất tinh tế khi miêu tả tâm lý của kẻ đang yêu. Dù đang trong không gian linh thiêng ("góc giáo đường", "dâng lễ"), nhưng tâm trí chàng trai lại bị "cám dỗ" bởi hương thơm và vẻ đẹp của người thương. Cụm từ "lời thánh ca lỗi điệu" là một phát hiện thi vị. Không phải vì họ không thuộc bài hát, mà vì nhịp đập của con tim đã lấn át nhịp điệu của bài ca. Đó là một "cái lỗi" rất đáng yêu, rất người, cho thấy tình yêu trần thế đang hiện hữu mãnh liệt ngay trong bầu khí thánh thiêng. 4. Cái kết bất ngờ và hóm hỉnh (Khổ cuối)
Khổ kết khép lại bài thơ bằng một nụ cười ý nhị và một lời cầu nguyện "ngược đời":
Thầm trách Chúa làm thánh lễ qua mau...Xin Chúa phạt, quỳ bên nhau mãi mãi.
"Trách Chúa": Một sự hờn dỗi trẻ con, bởi thời gian bên nhau trôi quá nhanh.
"Xin Chúa phạt": Thông thường, hình phạt là điều người ta sợ hãi. Nhưng ở đây, chàng trai chủ động xin được phạt. Vì hình phạt đó là "quỳ bên nhau mãi mãi".
Tác giả đã biến khái niệm "phạt" thành một ước nguyện vĩnh cửu. Đó là lời khẳng định: Được ở bên em, dù là quỳ gối chịu phạt, cũng chính là Thiên đàng. Tổng kết nghệ thuật
Ngôn ngữ: Giản dị, tự nhiên, giàu nhạc điệu, mang hơi hướng của thơ lãng mạn.
Giọng điệu: Vừa thành kính, vừa tinh nghịch, si tình.
Hình ảnh: Sự hòa quyện nhuần nhuyễn giữa đạo (giáo đường, thánh ca, Chúa) và đời (phố xá, mùi hương, ánh mắt).
Cùng em đi lễ là một bài thơ tình nhẹ nhàng nhưng sâu sắc. Nó nhắc nhở chúng ta rằng tình yêu đôi lứa và tình yêu tôn giáo không hề mâu thuẫn, mà trái lại, chúng nâng đỡ và làm đẹp cho nhau. Trong mắt kẻ si tình, người yêu chính là món quà tuyệt vời nhất mà Thượng Đế ban tặng.
Cùng em đi lễ
Trả lời với trích dẫn
