TRUNG QUỐC IM LẶNG TRƯỚC SỰ RA ĐI CỦA ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ GIỮA LÀN SÓNG TƯỞNG NHỚ TOÀN CẦU


Trong khi cả thế giới bàng hoàng và đau buồn trước sự ra đi của Đức Giáo Hoàng Phanxicô vào sáng thứ Hai, sự im lặng từ Trung Quốc – từ các nguyên thủ quốc gia, giám mục Công giáo, đến các cơ quan chính thức – đã gây chú ý và đặt ra nhiều câu hỏi về mối quan hệ giữa Vatican và quốc gia này.

Theo AsiaNews, các quan chức Trung Quốc bị cấm bày tỏ quan điểm công khai về sự ra đi của Đức Thánh Cha do sự kiểm soát chặt chẽ của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đối với Giáo hội Công giáo tại đây. Gần 24 giờ sau sự kiện, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Guo Jiakun, mới đưa ra một tuyên bố ngắn gọn khi được các phóng viên hỏi:

“Trung Quốc bày tỏ lời chia buồn về sự ra đi của Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Trong những năm gần đây, Trung Quốc và Vatican đã duy trì các mối liên hệ mang tính xây dựng và tham gia vào các cuộc trao đổi hữu ích. Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Vatican để thúc đẩy sự cải thiện liên tục của quan hệ Trung Quốc-Vatican.”

Đáng chú ý, hai năm trước, ĐCSTQ từng đăng tải lời tri ân Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI sau khi ngài qua đời, với nội dung: “Chúng tôi phó thác Đức Bênêđictô XVI cho lòng thương xót của Chúa và cầu xin Người ban cho ngài sự an nghỉ vĩnh hằng trên thiên đàng.” Tuy nhiên, nhiều ngày trôi qua kể từ khi Đức Phanxicô qua đời, không một tuyên bố tương tự nào được đưa ra.

Bà Nina Shea, thành viên Viện Hudson, chia sẻ với Catholic News Agency rằng sự im lặng này phản ánh việc ĐCSTQ từ chối công nhận quyền tối cao của giáo hoàng đối với Giáo hội Công giáo. “Họ chỉ coi giáo hoàng là nguyên thủ quốc gia của Tòa Thánh theo nghĩa thế tục, chứ không phải người đứng đầu tôn giáo,” bà nói.

Thỏa thuận Vatican-Trung Quốc, được gia hạn đến tháng 10 năm 2028, cho phép bổ nhiệm các giám mục trong Giáo hội Công giáo tại Trung Quốc. Tuy nhiên, nhiều báo cáo cho thấy Trung Quốc liên tục vi phạm thỏa thuận, đàn áp các giám mục trung thành với Vatican. Bà Shea nhận định: “Sự im lặng này cho thấy họ không muốn người dân Trung Quốc liên hệ chức giáo hoàng với Giáo hội Công giáo tại đây. Cách tiếp cận của Vatican dường như đang thất bại.”

Sự im lặng của Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh các quy định mới về hoạt động tôn giáo sẽ có hiệu lực từ ngày 1 tháng 5. Theo đó, các hoạt động tôn giáo tập thể do người nước ngoài tổ chức chỉ giới hạn cho người nước ngoài, và giáo sĩ nước ngoài bị cấm chủ trì các hoạt động tôn giáo cho người Trung Quốc nếu không có sự cho phép của chính phủ.

Bà Shea cảnh báo rằng các giám mục hoặc giáo phận thể hiện lòng trung thành với Vatican sẽ đối mặt với nguy cơ bị “trừng phạt tàn bạo” mà không qua quy trình pháp lý. “Họ có thể bị giam giữ biệt lập hàng thập kỷ, hoặc bị gián đoạn cuộc sống bởi các lệnh giam giữ bất ngờ,” bà nói.

Không giống thời kỳ Maoist với các cuộc đàn áp đẫm máu, Trung Quốc dưới thời Tập Cận Bình chọn cách đàn áp “phẫu thuật” để tránh sự chú ý từ quốc tế. Bà Shea cho biết ĐCSTQ đã giam giữ 10 giám mục, một số trong hơn một thập kỷ, đồng thời ngăn chặn việc bổ nhiệm các giám mục trung thành với Rome. Các giáo phận bị xóa bỏ, và các giám mục còn lại dần qua đời vì tuổi già.

“Họ nhắm vào các giám mục và linh mục, vì Giáo hội Công giáo có cấu trúc thứ bậc. Họ không cần giam giữ hàng loạt như với người Duy Ngô Nhĩ. Chỉ cần bắt giữ những người đứng đầu là đủ,” bà giải thích.

Với mật nghị sắp tới, bà Shea hy vọng vị giáo hoàng kế nhiệm sẽ xem xét lại thỏa thuận với Trung Quốc. “Thỏa thuận này đang khiến tình hình tồi tệ hơn, vì Vatican dường như đang bao che cho cuộc đàn áp của ĐCSTQ,” bà nói. Bà cũng kêu gọi đại sứ Hoa Kỳ tại Vatican, ông Brian Burch, làm sáng tỏ những gì đang bị che đậy.

Sự ra đi của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, vị giáo hoàng của lòng thương xót, hòa bình và công lý, là dịp để Giáo hội toàn cầu cầu nguyện cho những anh chị em tại Trung Quốc đang chịu thử thách vì đức tin. Trong tâm tình hiệp thông, chúng ta phó thác Giáo hội Trung Quốc cho lòng thương xót Chúa, xin Người gìn giữ và hướng dẫn các mục tử và tín hữu trên con đường trung thành với Tin Mừng.

Lm. Anmai, CSsR biên soạn và tạm dịch

BỀ TRÊN DÒNG TÊN CA NGỢI ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ: KHÔNG TÌM KIẾM SỰ NỔI TIẾNG, KÊU GỌI HÒA BÌNH


Cha Arturo Sosa, SJ, Bề Trên Tổng Quyền Dòng Tên, đã chia sẻ những suy tư sâu sắc về Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong một cuộc họp báo tại Rome hôm thứ Năm. Ông nhấn mạnh rằng vị giáo hoàng đầu tiên của Dòng Tên “không tìm cách làm hài lòng tất cả” hay chạy theo sự nổi tiếng, mà luôn hướng đến thực thi ý Chúa qua cầu nguyện.

Không phải nhà cải cách, mà là người tiếp nối

Cha Sosa bảo vệ Đức Phanxicô trước các ý kiến cho rằng ngài gây tranh cãi, như trong tuyên bố Fiducia Supplicans về phước lành cho người đồng giới. Ông khẳng định Đức Giáo Hoàng không phải nguồn gốc của các vấn đề trong Giáo hội, mà là người kế thừa và làm sáng tỏ những khác biệt để thúc đẩy đối thoại. “Tôi không nghĩ Đức Giáo Hoàng Phanxicô là một nhà cải cách. Ngài là người tiếp tục cuộc cải cách mà Giáo hội luôn thực hiện,” ông nói.

Tầm nhìn toàn cầu cho vị Giáo Hoàng tương lai

Khi được hỏi về phẩm chất của vị giáo hoàng tiếp theo, Cha Sosa nhấn mạnh cần một “người của Chúa” với “tầm nhìn toàn cầu,” khác với chỉ một góc nhìn quốc tế hẹp.

Di sản hòa bình và đối mặt lạm dụng

Về vấn đề lạm dụng trong Giáo hội, Cha Sosa nhận định Đức Phanxicô đã góp phần thay đổi rõ rệt, dù không phải là một hành trình thẳng tiến. Ngài luôn thừa nhận sai lầm và chậm trễ, đồng thời thúc đẩy tiến bộ. Tuy nhiên, di sản lớn nhất của Đức Phanxicô, theo Cha Sosa, là lời kêu gọi hòa bình không ngừng nghỉ. “Hòa bình có nghĩa là đặt con người và phẩm giá lên trên hết, cùng với công lý cho người nghèo,” ông nhấn mạnh.

Mối quan hệ gần gũi với Dòng Tên

Đức Phanxicô, tu sĩ Dòng Tên từ năm 1958, đã duy trì mối quan hệ huynh đệ với các anh em Dòng Tên qua các cuộc gặp gỡ tại Rome và trong các chuyến công du quốc tế. Cha Sosa bày tỏ lòng biết ơn Chúa vì triều đại của ngài, khẳng định: “Chúng ta sẽ kết thúc giai đoạn Đức Giáo Hoàng Phanxicô với tâm tình tạ ơn.”

Bài phát biểu của Cha Sosa không chỉ tôn vinh Đức Phanxicô mà còn nhấn mạnh sứ mạng hòa bình và công lý mà ngài để lại cho Giáo hội và thế giới.

Lm. Anmai, CSsR biên soạn và tạm dịch

BÀI BÁO TUỔI TRẺ THẬT DỄ THƯƠNG : “TẠM BIỆT VỊ GIÁO HOÀNG CỦA HÒA BÌNH”


Ở đời, mỗi người có niềm tin theo tôn giáo của mình. Với Công Giáo, sự sống thay đổi chứ không mất đi vì lẽ khi người Kitô hữu nhắm mắt hoàn thành con đường trần thế - con đường hành hương ở cõi tạm này là hướng đến tương lai. Tương lai đó chính là được ở trong Nhà Chúa. Chính vì thế, khi người Kitô hữu chết – qua đời – từ trần không phải là hết mà chỉ là tạm biệt cái cõi tạm để bước qua cõi đời đời trong cung lòng Thiên Chúa.

Tiêu đề bài báo: “Tạm biệt vị Giáo hoàng của hòa bình” – tưởng chừng như chỉ là một lời chia tay trang trọng, nhưng lại chứa đựng một chiều sâu đức tin và giáo dục rất lớn khi đặt trong bối cảnh của đời sống Công giáo và sứ vụ của Giáo Hội hoàn vũ.

Theo nhãn quan đức tin Công giáo, "tạm biệt" không bao giờ là lời kết thúc, mà là một cách nói của niềm hy vọng. Người Kitô hữu tin rằng sự chết không phải là chấm hết, mà là “về nhà Cha”, như chính Hồng y Kevin Farrell đã nói. Do đó, chữ "tạm biệt" trong tiêu đề không mang nét bi thương tuyệt vọng, mà là một lời tiễn đưa tràn đầy yêu thương, kính trọng và đức tin vào sự sống đời đời – điều cốt lõi trong niềm tin Phục Sinh của Hội Thánh.

Trong giáo dục đức tin, đây là cơ hội để dạy cho các tín hữu – đặc biệt là người trẻ – về cái nhìn Kitô giáo đối với sự chết: không sợ hãi, không trốn tránh, mà đối diện trong hy vọng và bình an. Từ “tạm biệt” trở thành một lời cầu chúc, một lời phó thác: “Hẹn gặp lại nơi Thiên Quốc!”

Tước hiệu mà bài báo gán cho Đức Giáo hoàng Phanxicô – “vị Giáo hoàng của hòa bình” – không chỉ là một nhận định lịch sử, mà là một tuyên xưng mạnh mẽ về linh đạo Phúc Âm: “Phúc thay ai xây dựng hòa bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa.” (Mt 5,9)

Đức Thánh Cha Phanxicô, suốt 12 năm triều đại, đã hiện thân của người mang bình an của Đức Kitô, đến tận các vùng đất đau thương như Nam Sudan, Iraq, Ukraine, Gaza... Nơi nào có chia rẽ, nơi ấy ngài hiện diện bằng chính tình yêu thương, sự đối thoại, và lòng tha thứ – cốt lõi của nền giáo dục Công giáo: đào tạo con người nên giống Chúa Kitô.

Ngài không dùng quyền lực hay vũ khí, nhưng dùng cây gậy mục tử và trái tim của người cha. Bằng giáo huấn, cử chỉ, và lối sống đơn sơ, Đức Phanxicô dạy người trẻ và thế giới về một thứ quyền lực mới – quyền lực của sự khiêm nhường và bác ái.

Không phải ngẫu nhiên mà tiêu đề bài báo – và cả nội dung – nhấn mạnh đến hình ảnh một vị Giáo hoàng “của người nghèo”, “của hòa bình”, “của lòng thương xót”. Đây không chỉ là di sản tinh thần, mà còn là mô hình giáo dục đức tin hiện sinh. Đức Thánh Cha không giảng bằng ngôn ngữ hàn lâm, mà bằng đời sống thật – điều mà nền giáo dục Công giáo ngày nay đang rất cần.

Trong các trường Công giáo, khi người trẻ hoang mang, chao đảo trước trào lưu thực dụng, cá nhân và bạo lực, cuộc đời Đức Giáo hoàng Phanxicô trở thành bài học nhân bản sâu sắc: hãy sống đơn sơ, sống thật, sống phục vụ – và đó chính là con đường nên thánh.

Khi bài báo gọi ngài là "vị Giáo hoàng của hòa bình", đó cũng là một lời mời gọi người Kitô hữu tiếp tục sứ mạng mà ngài để lại: trở thành người kiến tạo hòa bình giữa một thế giới phân cực, một "trường học tha thứ" giữa lòng hận thù.

Trong giáo dục đức tin, điều này chuyển tải thành sứ vụ: đào tạo con người có trái tim nhân hậu như Chúa Giêsu, biết mở lòng với tha nhân, vượt qua biên giới của khác biệt, biết cảm thông với người bị gạt ra bên lề xã hội.

Tiêu đề "Tạm biệt vị Giáo hoàng của hòa bình" không chỉ là điểm kết của một triều đại, mà còn là dấu chấm phẩy trong dòng chảy liên tục của sứ mạng Phúc Âm hóa thế giới. Qua lời tạm biệt ấy, chúng ta không chỉ khóc vì mất đi một vị cha, mà còn nhận lấy một trách nhiệm – sống tiếp lý tưởng của ngài: một đời đơn sơ, khiêm hạ, sống cho sự hiệp nhất và hòa bình trong Chúa.

Đó là bài học đức tin, bài học làm người, và bài học làm Kitô hữu.

Vì cuối cùng, một người như Đức Phanxicô không chỉ đáng kính vì ngài là Giáo hoàng, mà còn đáng yêu vì ngài là một môn đệ đích thực của Đức Kitô – đơn sơ đến tận cùng.

Trân trọng niềm tin và tâm tình của Nghi Vũ - tác giả bài báo vừa đăng trên Tuổi Trẻ.

Chúng ta tạm biệt Đức Thánh Cha Phanxicô kính yêu của chúng ta và chúng ta cùng hy vọng, tin tưởng chúng ta gặp Đức Thánh Cha trong Nước Trời.

Lm. Anmai, CSsR