HÀNH HƯƠNG ROMA

[gioanha]

CHƯƠNG III

VƯƠNG CUNG THÁNH ĐƯỜNG THÁNH GIOAN LATERANO

Đền thờ Gioan tại khu Laterano là thánh đường đầu tiên của Giám Mục Rôma, và cũng là nhà thờ chính tòa giáo phận Rôma. Thánh đường này được gọi là “Mater et Caput”, là Mẹ và là Đầu của tất cả nhà thờ trên thế giới.
Đền thờ này cũng tượng trưng cho sự chiến thắng của Kitô giáo trên ngoại giáo: thật vậy, tại đây, sau chiếu chỉ tha đạo của hoàng đế Costantino ở Milano, một cộng đòan Kitô được xuất đầu lộ diện, công khai cử hành phụng vụ đời sống đức tin. Đền thờ này tượng trưng cho chính giáo hội, Giáo Hội không loan truyền những lời riêng của mình, qua tiếng nói và chứng tá của các thừa tác viên và các tín hữu.
Cũng vì tầm quan trọng này, nên lễ Cung Hiến Đền Thờ Thánh Gioan ở Laterano hằng năm được cử hành với bậc lễ kính (bậc hai) vào ngày 9 tháng 11, quan trọng hơn lễ Cung Hiến Đền Thờ Thánh Phêrô và Phaolô, cử hành với bậc lễ nhớ (bậc ba) vào ngày 18 tháng 11.
I. LỊCH SỬ
1. Cuối thế kỷ thứ 3, đế quốc La Mã theo chế độ “tứ đầu chế” có 4 hoàng đế trị vì tại Nocomedia (Diocleziano), Sirmium (Galerio), Massimio (Milano) và Costanzo Chlore (Trevi). Ngày 28 tháng 10 năm 312, hoàng đế La Mã Costantino (306- 337) (con của Costanzo Chlore) chiến thắng quân của hoàng đế Massenzio (306- 312) (con của Massimio) ở cầu Milvio, và khải hoàn tiến vào Roma, trở thành hoàng đế của đế quốc Tây Phương. Một năm sau, 313, ông ra chiếu chỉ tại Milano, ngưng bách hại các tín hữu Kitô, cho tự do hành đạo, truyền trả lại tài sản đã tịch thu của Giáo Hội trong thời kỳ bách hại trước đó. Sau cùng, hoàng đế ấn định Chúa nhật là ngày nghỉ hằng tuần.
Trước khi xây đền thờ thánh Phêrô (được xây sau 13 năm sau Đền Thờ Thánh Gioan ở Laterano) và đền thờ thánh Phaolô ngoại thành, hoàng đế Costatino đã ra lệnh xây Đền Thờ Chúa Cứu Thế ở khu vực Laterano vào năm 313 tới 318. Đây là khu vực của Laterano rất giàu có đã bị hoàng đế Nero (54- 68) tịch thu tài sản sau khi đã giết người cuối cùng của gia tộc này là Plauzio Laterano và gán cho ông tội âm mưu phản loạn.
Hoàng đế Costantino ra lệnh san bằng doanh trại rộng lớn của đoàn quân cận vệ (equites singulares) của hoàng đế Massenzio để lấy đất xây đền thờ Chúa Cứu Thế. Qua việc làm này, một đàng ông muốn phá hủy dấu tích của đối phương, và đồng thời tái khẳng định ý chí nâng đỡ Kitô giáo. Trong cuộc khai quật hồi năm 1934- 1938, người ta tìm thấy nhiều dấu tích về doanh trại cũ của hoàng đế Massenzio ở đó.
Theo các sử gia, sở dĩ hoàng đế Costantino chọn khu vực ngoại ô này của thành Roma hồi đó để xây nhà thờ đầu tiên của Kitô giáo, cạnh tường thành Aurelia, là để khỏi đụng chạm đến sự nhạy cảm của nhiều người dân Roma hồi đó còn theo ngoại giáo.
Về nguồn gốc đền thờ này có một lưu truyền kể lại rằng: Hoàng đế Costantino bị bệnh phong cùi. Một đêm kia trong giấc mộng, hoàng đế được thánh Phêrô và Phaolô hiện ra và hứu chữa khỏi nếu ông lãnh nhận bí tích rữa tội. Hoàng đế ra lệnh tìm kiếm Đức Giáo Hoàng Silvestro1 (314- 335). Ngài rửa tội cho hoàng đế năm 314 và chữa cho ông khỏi bệnh phong. Và để tỏ lòng biết ơn, hoàng đế đã ra lệnh xây cất đền thờ này. (Cũng có truyền thống nói rằng hoàng đế Costantino chỉ được rửa tội vào năm 337 khi gần chết, và do ĐGM Eusebio di Nicomedia).
Đền thờ được ĐGh Silvestro 1 thánh hiến vào năm 324. Theo lưu truyền có ảnh Chứa Cứu Thế “achiropita”, nghĩa là không do tay người phàm vẽ ra, xuất hiện lạ lùng trong lễ thánh hiến. Về sau, ảnh này được vẽ lại trên mặt tiền và được coi là phép lạ suốt trong thời Trung Cổ.
2. Hoàng đế Costantino cũng ở trong dinh thự ở Laterano, dinh thự mà nay là tòa giám quản Roma như chúng ta thấy ở cạnh đền thờ. Đến năm 314, thì ông dời về dinh Palatino và nhường lại cho Đức Giáo Hoàng Melchiade (311- 314). Nhưng cùng năm đó thì ĐGH này qua đời và ĐGH Silvestro 1 lên kế vị. Bút tích cổ nhất liên hệ tới giáo hội Roma là vào năm 313 có Công nghị các GM “in domum Faustae in Laterano. Fausta, trở lại Kitô giáo, là em của Massenzio, và là vợ thứ hai của Costantino. Fausta đã cho ĐGH Melchiade mượn nhà để làm nơi họp Công Đồng các giám mục vào năm 313.
Đền thờ này ban đầu được dâng kính Chúa Cứu Thế, và sau đó dưới thời Đức Giáo Hoàng Gregorio 1 (590- 601) thì được dâng kính cả thánh Gioan Tẩy Giả và Gioan Tông Đồ. Dân Roma có lòng kính mến đặc biệt đối với thánh Gioan Tông Đồ, vì theo truyền thống (có nhiều sử liệu cứng minh, trong đó có Tertulliano), thánh nhân đã thoát khỏi cuộc tử đạo lạ lùng tại thành Roma: tại đây ngài bị dìm vào một chảo dầu đun sôi (cách cửa Latina vài mét, tại nơi hành hình, ngày nay có nhà thờ nhỏ kính thánh Gioan ở trong chảo dầu – San Giovanni in Oleo). Việc tôn kính thánh Gioan được ĐGH Ilaro (461- 468) khuyến khích, trong biến cố Công Đồng chung Êpheso (449) và chính ngài đã tham dự Công Đồng này với tư cách là đặc sứ của ĐGH. Đức Giáo Hoàng Ilaro thoát khỏi cuộc bạo động của những người rối đạo, bằng cách ẩn nấp trong mộ của thánh Gioan. Để ghi ơn, ngài dựng một nhà nguyện cạnh giếng rửa tội hiện nay ở Laterano, và dâng kính đền thờ này cho thánh nhân.
Tên hiệu của đền thờ như ngày nay, Thánh Gioan ở Laterano được ĐGH Lucio 2 ấn định vào năm 1144.
3. Đền thờ chịu nhiều phá hủy qua dòng thời gian, lần đầu do quân Rợ man di Genserico vào năm 455: họ tàn phá và cướp bóc kho tàng quý giá giữ tại Đền Thờ. Đức Lêô Cả trùng tu (440- 461), và sau đó Đức Adriano 1 (772- 795). Nhưng vài thế kỷ sau, nhà thờ lại bị hư hại nặng vì động đất năm 896. ĐGH Sergio III (904- 911) cho tái thiết và củng cố vào năm 905, rồi vào năm 1308 sau trận hỏa hoạn làm hư hại một nửa, đền thờ lại được ĐGH Clemente 5 (1305- 1314) tái thiết. Đức Urbano 5 (1362- 1370) cho tái thiết thánh đường này sau trận hỏa hoạn năm 1361. Tổng cộng hơn 20 vị Giáo Hoàng đã góp phần xây cất, tái thiết, trang điểm, tu bổ thánh đường này. Ví dụ vào giữa thế kỷ 17, ĐGh innocenzo 10 (1644- 1655) đã ủy thác cho kiến trúc sư Francesco Borromini điều chỉnh sửa lại hoàn toàn và Đức Lêô 13 cho sửa lại hậu cung nhà thờ năm 1885. Mặt tiền nhà thờ như ta thấy hiện nay với cổng vào có từ năm 1735 và do Alexandro Galilei.
4. Như thế, trong 10 thế kỷ, từ thế kỷ thứ 4 đến thế kỷ 14, đền thờ thánh Gioan ở Laterano, cũng như tòa nhà cạnh đây là trung tâm của giáo hội Roma, là trụ sở và là biểu tượng của Đức Giáo Hoàng. Các nhà nguyện, đan viện, nhà trọ và khách sạn được thiết lập chung quanh Trung Tâm này, như là con tim của Giáo Hội thời đó, giống như Vatican hiện nay vậy:
- Carlo đại đế đến đây ủy thác cho ĐGH vận mạng của đế quốc Tây Phương.
- Từ đây, ĐGH đi rước tới các trạm cử hành mùa Chay ở chung quanh.
- Từ thế kỷ thứ 7 đến 16, đã có 5 công đồng chung được nhóm họp tại đây. Ví dụ như công đồng Laterano I năm 1123 xác định hiệp định Worms chấm dứt những tranh luận về việc phong vương; công đồng năm 1139 kết án Amaud de Brescia, một kinh sĩ nổi loạn chống lại giám mục, và cổ võ Giáo Hội phải trở về với sự nghèo khó nguyên thủy; ông thành lập một thành tự do tại Roma và trục xuất ĐGh Eugenio 3. Công đồng 1179 trong đó Đức Alexandro 3 đã thành lập đạo binh thánh giá chống lại lạc giáo Cathar. Công đồng Laterano 4 năm 1215, với hơn 400 giám mục, 800 viện phụ và tất cả triều đình Âu châu đều có đại diện: trong đó Đức Innocenzio 3 thành lập một loạt quy luật liên quan đến các dòng mới, trong đó có dòng Phanxico, và ngăn chặn sự lan tràn của các dòng mới rối đạo ấn định những điểm cố định của đạo lý Giáo Hội. Công đồng cũng ra luật mỗi tín hữu Công Giáo phải xưng tội hàng năm và rước lễ trong mùa Phục Sinh. Đức Giulio 2 triệu tập Công Đồng Laterano 5 vào năm 1512, trong đó tái khẳng định quyền tối thượng của Giáo Hội Roma.
- Tại đền thờ này, Đức Giáo Hoàng Innocenzo 3 (1198- 1216) đã bãi chức hoàng đế Otto, và phê chuẩn luật dòng của thánh Phanxico Assisi. Tại đây đã khởi xướng nhiều cuộc xuất quân của đạo binh thánh giá, và Năm Thánh đầu tiên trong Giáo Hồi vào năm 1300.
5. Như vừa nói, khu vực Laterano nhiều lần bị tàn phá, và bị hỏa hoạn vào năm 1308, và vào năm 1362 khi các Giáo Hoàng cư ngụ tại Avignon bên Pháp. Khi Đức Giáo Hoàng Gregorio 11 (1370- 1378) từ Avignon trở về Roma vào năm 1377, ngài thấy dinh thự Giáo Hoàng ở đây chỉ còn là một tòa nhà bị hỏa hoạn tàn phá sau 70 năm vắng chủ (1304- 1377), nên ngài phải di chuyển, trước hết về Đền thờ Đức Mẹ Maria ở Trastevere, rồi Đền thờ Đức Bà Cả, và sau cùng Vatincan và dần dần biến khu Vatican thành trung tâm của thánh đô như chúng ta thấy ngày nay.
Tòa nhá cũ của Đức Giáo Hoàng ở Laterano có nguy cơ bị sập nên Đức Giáo Hoàng Sisto 5 (1585- 1590) truyền phá hủy và để kiến trúc sư Domenico Fontana xây lại vào năm 1586 như ta thấy hiện nay. Chỉ còn lại phần thang thánh mà thôi. Dinh thự Laterano sau khi được tái thiết, dùng làm dinh mùa hè của ĐGH, vì thời đó khu vực này vẫn còn là đồng quê. Sau đó, đồi Quirinale thích hợp hơn, lại là khu vực dễ bảo vệ, có vị trí chiến lược hơn, nên được chọn làm dinh Giáo Hoàng, và dinh Laterano lại mất phần quan trọng và bị bỏ rơi cho đến giữa thế kỷ 17.
Vào năm 1962, Đức Gioan 23 muốn đưa Tòa Giám Quản Roma đến Laterano và đặt trung tân hành chánh của giáo phận trong tòa giám quản. Và sau đó, Đức Phaolô 6 đã cho xây tại Vatican các khu bảo tàng viện mới để giữ các kỷ vật trước kia để ở Laterano như bảo tàng viện truyền giáo và nhân chủng học.
II. ĐỀN THỜ THÁNH GIOAN Ở LATERANO
Từ đền thờ đầu tiên, đến nay chỉ còn lại sơ đồ 5 gian và hàng cột cổ kính bằng cẩm thạch xanh, trang trí gồm tượng 12 thánh Tông Đồ ở gian chính. Thánh đường này dài 130 mét, tức là dài hơn thánh đường thánh Phêrô cũ là 1 mét rưỡi. Gian chính rộng 16 mét, và dài 87 mét. (Đền thờ thánh Phêrô dài 187 mét, ngang 150 mét; Đền thờ thánh Phaolô dài 136 mét, rộng 65 mét, và cao 29,7 mét. Đền thờ Đức Bà Cả dài 86,5 mét, rộng 29,13 mét và cao 18 mét 43.)
- Mặt tiền đền thờ như chúng ta thấy ngày nay, có từ thế kỷ 18, rất cân đối, và được coi là hùng vĩ uy nga nhất trong số các mặt tiền đền thờ ở Roma. Tác giả mặt tiền này là do Alessandro Galilei, người Florece, thực hiện năm 1735 theo lời yêu cầu của ĐGH Clemente XII. Tất cả đều bằng cẩm thạch, và rất phù hợp với quảng trường phía trước. Bên trên ở giữa là tượng Chúa Cứu Thế và hai bên là tượng thánh Gioan Tẩy Giả cầm thánh giá, và Gioan Tông Đồ cầm chén lễ. hai bên có 12 vị thánh tiến sĩ giáo hội la tinh và Đông phương, mỗi tượng cao 7 mét, tượng trưng sựu hiệp nhất đạo lý của Hội Thánh Chúa Kitô. Tổng cộng là 15 tượng. Bốn thánh tiến sĩ Đông phương là: Gregorio Nazianzeno, Basillio, Gioan Kim Khẩu, và Anatasio. Bốn thánh tiến sĩ Tây phương là Ambroxio, Augustino, Giêronimo và Hilario.
- Mặt tiền có ghi hàng chữ: “Sacrosancta Lateranensis ecclesia omnium uthis ẹt othis ecclesiarum mater ẹt caput”. Mẹ và Đầu của tất cả nhà thờ ở Roma và trên thế giới.
- Ở giữa mặt tiền nhà thờ, có ban công chính, các Giáo Hoàng thường ban phép lành cho dân chúng trong dịp Năm Thánh. Cũng tại đây Đhy Gaspani, nhân danh Đức Piô 11 kí hiệp định Laterano với Italia, thành lập nước Vatican năm 1929, tái lập sự độc lập pháp lý và lãnh thổ của Tòa Thánh. Từ lúc đó, vị GH mới long trọng nhận đền thờ, nhà thờ chính tòa của mình, trong tư cách là Giám Mục Roma.
- Trong hành lang ở tiền đường đền thờ, ở phía tay trái, có tượng hoàng đế Costantino đã được đưa từ Bể tắm ở khu Quirinale về đây.
- Các hình nổi trên xà cửa đền thờ diễn tả những biến cố trong cuộc đời thánh Gioan Tẩy Giả. Trong gian chính của đền thờ, rộng nhất và cao nhất trong 5 gian, trước đây dựng trên 30 cột bằng cẩm thạch màu vàng, ở hai bên có tượng 12 thánh Tông Đồ do Đức Clemente 9 (1700- 1721) cho đặt. Bên trên có hình nổi kể lại sự tích Cựu và Tân ước, trên cùng các gian nhà thờ là hình các tiên tri được vẽ trong những khung hình bầu dục.
- Trần Đền Thờ bằng gỗ thật huy hoàng do Pirri Ligorio khởi sự theo lệnh của ĐGH Piô 4 (1559- 1565), (thuộc gia tộc Medici) nên có huy hiệu của ngài. Công trình này được hoàn thành dưới thời ĐGH Piô 5 (1566- 1572). Gần tường lối vào là huy hiệu của Đức Piô 6 (1775- 1799) là vị đã cho trung tu trần đền thờ này.
- Tranh khảm ở hậu cung đền thờ là của Jacopo Torriti và Jacopo da Camerino, thực hiện từ 1288 đến 1294 về chủ đề tuyên dương Thánh Giá và Chúa Kitô hiển thắng, giữa Đức Mẹ, thánh Gioan Tẩy Giả, thánh Phêrô và Phaolô. Trên mây là Chúa Cứu Thế, có hình các thiên thần xung quanh. Giữa là thánh giá có hình chim bồ câu đậu trên. Thánh giá ở trên ngọn đồi bao trùm Jêrusalem thiên quốc từ đó có 4 dòng sông chảy xuống là 4 Phúc Âm, giải khát cho nai và chiên tượng trưng cho dân Chúa. Bên trái có hình Đức Mẹ và ĐGH Nicola IV đang quỳ, thánh Phêrô và Phaolô. Bên phải , có thánh Gioan và Anrê. Có hai hình nhỏ là thánh Phansico Assisi ở bên trái và thánh Antôn Padova ở bên phải. Hình hai thánh được vẽ thêm vào theo lệnh của ĐGH Nicola IV, vì ngài thuộc dòng Phanxicô.
- Toàn bộ tranh khảm này được tháo gỡ ra trong cuộc trung tu hồi năm 1896, rồi được ghép trở lại, nhưng bị mất đi phần lớn giá trị nguyên bản.
- Ở thanh ngang đền thờ, gần cửa ra vào bên phải, có đàn phong cầm vĩ đại với 2 ngàn ống, một trong những đàn quan trọng nhất tại Italia, được 2 cột lớn bằng cẩm thạch màu vàng, trang trí bằng gỗ mạ vàng, chống đỡ. Do Luca Blasi thiết lập năm 1599.
- Có nhiều mộ trong đền thờ này, đặc biệt là các Hồng Y Rasponi (1670), Casati (1287), Antoni del Portogallo… Các vị Giáo Hoàng Sergio 4 (1012), Alexandro 3.
- Bàn thờ của Đức Giáo Hoàng ở điểm giao chính giữa đền thờ, được làm lại vào năm 1851. Trước đây, chỉ có Đức Giáo Hoàng được làm lễ tại bàn thờ này. Bên trên bàn thờ có cái tán kiểu Gôtích, được trang trí bằng những bức bích họa, và có từ thế kỷ 13. Bàn thờ hiện nay bao gồm bàn thờ cũ bằng gỗ do 33 vị Giáo Hoàng đầu tiên sử dụng, từ thánh Phêro tới thánh Silvestro (thế kỷ thứ I đến IV).
- Phần dưới bàn thờ (gọi là confession) làm vào thế kỷ thứ 9, ở bên dưới có mộ ĐGH Martino 5 Colouna (1484- 1492), là vị Giáo Hoàng đầu tiên ở đây sau cuộc ly giáo giữa Đông và Tây phương. Ngài cũng là vị đã cho thực hiện nền đền nhà thờ nhiều màu bằng cẩm thạch.
- Và theo truyền thống, phần trên của nhà trạm do Đức Urbano 5 thiết lập năm 1367, với khung xám bằng sắt, có giữ đầu của thánh Phêrô và Phaolô Tông Đồ. Trong thời quân Pháp xâm lăng vào năm 1799, hai thánh tích này bị cướp mất và phá hủy. Ngày nay, người ta có thể thấy vật sao lại do Valasier làm.
- Trong mặt nhật đựng thánh tích bên trên bàn thờ Mình Thánh Chúa (làm năm 1600) có giữ một mảnh gỗ bàn bằng gỗ rất cổ kính và đơn sơ, theo một lưu truyền ở Roma, là bàn thờ, trên đó thánh Phêrô đã cử hành thánh lễ. Thánh tích này được trưng bày ngày lễ Phục Sinh.
- Ngày nay, đền thờ thánh Gioan ở Laterano do một vị Hồng y làm giám quản là ĐHY Camillo Ruini, cũng là Chủ Tịch Hội Đồng Giám Mục Italia. Phụ giúp ngài có một số kinh sĩ đoàn gồm 22 kinh sĩ.
Tổng thống Pháp theo luật đương nhiên thuộc vào số kinh sĩ của đền thờ này, vì nước Pháp đã làm ơn nhiều cho đền thờ này nên vào ngày 13 tháng 12 hàng năm, có cử hành thánh lễ đặc biệt cầu nguyện cho nước Pháp. Tổng thống Pháp cử một linh mục đại diện làm kinh sĩ tại đây.
III. GIẾNG RỬA TỘI
Ở khu vực bên phải đền thờ, sau tòa giám quản có giếng rửa tội. giếng này có từ thời hoàng đế Costantino (theo lưu truyền chính hoàng đế Costantino được ĐGH Silvestro rửa tội tại đây)và từ năm 432 dưới thời ĐGH Sisto III (432- 440), có hình bát giác, sau đó trở thành kiểu mẫu cho các giếng rửa tội trong toàn thể thế giới Kitô giáo. Giếng này được trùng tu vào năm 1637 dưới thời ĐGH Urbano VIII.
Các cuộc khảo cổ cho thấy ít nhất là 4 giếng rửa tội lần lượt đã được thiết lập tại đây. Vì tầm quan trọng của giếng rửa tội này, chung quanh có 4 nhà nguyện được thiết lập:
1. Nhà nguyện kính thánh Gioan Tông Đồ, với những cánh cửa bằng đồng dường như được đưa từ Bể tắm Caracalla tới, khi mở ra đóng vào trên trục, các cánh cửa này phát ra những âm thanh hòa hợp;
2. Nhà nguyện thánh nữ Rufina, có một tranh khảm đẹp từ thế kỷ thứ 5.
3. Nhà nguyện thánh Venanzio, với trần bằng gỗ có từ thế kỷ thứ 16 và những tranh khảm từ thế kỷ thứ 7. Đức Gioan 4 (640- 642) đã lập thêm nhà nguyện này.
4. Nhà nguyện thánh Gioan Tẩy Giả, có từ năm 461. Vào thế kỷ thứ 4, tất cả các cuộc rửa tội ở Roma đều được làm tại giếng này. Các dự tòng được rửa tội long trọng trong đêm Phục Sinh. Ngày nay còn nghi thức làm phép nước và giếng rửa tội, áp lễ Phục Sinh.
- Bước vào bên trong, chúng ta thấy hai hàng cột chồng lên nhau. Hàng trên có 8 cột bằng cẩm thạch trắng. Có hàng chữ do ĐGH Sisto III truyền khắc vào để nhấn mạnh sự thánh thiêng của nơi này, nơi nảy sinh nhân loại mới, được quyền năng Chúa Kitô tái sinh. Hàng chữ đó là: “ Nơi đây một dòng dõi thần linh được sinh ra cho trời cao, sinh bởi Thánh Linh, Đấng làm cho nước này được phong phú. Nơi đây có nguồn mạch thanh tẩy toàn thế giới, phát sinh từ những vết thương của Chúa Kitô. Nước mà con người cũ đón nhận làm nảy sinh con người mới. Giữa những người tái sinh không có sự khác biệt nào. Một phép rửa, một đức tin, một tinh thần duy nhất: Họ là một”. Ở giữa có bể đựng nước. Tượng con nai bằng bạc với bể nước chảy, tượng trưng linh hồn giải khát bằng nước hằng sống.
IV.THÁP BÚT
- Tháp bút cao nhất và cổ kính nhất Roma, cao 47 mét tính cả bệ (khôngg có bệ thì cao 32 mét). Tháp bút này bằng đá hoa cương màu đỏ của Ai cập cổ từ thế kỷ 14 trước Chúa Kitô, và được đưa từ Tibe bên Ai Cập (tại đền thờ thần Ammoni) về Roma hồi thế kỷ thứ 4, do Costanzo 2 trên một con tàu đặc biệt để chở tháp này. Tháp được đặt tại Circo Massimo dưới chân Palatino. Vậy là tháp này có 3.500 tuổi.
- Chính Đức Sisto 5 đã tái thiết và cho chở từ Circo Massimo về đây từ năm 1588, và dựng trước đền thờ thánh Gioan Laterano. Tại một mặt bệ có ghi hàng chữ: “Costatino, người chiến thắng nhờ sự chuyển cầu của Thánh Giá, được thánh Silvestro rửa tội tại nơi này, truyền bá vinh quang của Thánh Giá”.
- Roma là thành phố có nhiều bút tháp nhất thế giới, tổng cộng 13 tháp.
V. KHU VỰC CẠNH ĐỀN THỜ
Gần đền thờ có tường thành do hoàng đế Aurelio xây vào thế kỷ thứ 3 và có cổng San Giovanni. Phía trước đền thờ có đài kỷ niệm với tượng thánh Phanxico Assisi, nhắc lại sự tích vào năm 1210, thánh nhân cùng với các bạn đến Laterano để xin ĐGH Iunocenzo 3 phê chuẩn luật dòng.