Linh đạo phải đi đôi với đào luyện khoa học và kỹ thuật

Ngày nay ta thấy rõ: chuyển giao kỹ năng, kiến thức, lý thuyếr khoa học và kỹ thuật mà thôi không đủ, cả tập tục trong một số cơ cấu chính trị nữa cũng thế, không đủ. Những điều ấy không những không giúp được chi mà kết cục còn phá hoại nữa, nếu không phục hồi các sức mạnh tâm linh, vốn là những sức mạnh mang lại ý nghĩa cho các kỹ thuật và cơ cấu ấy, làm cho việc sử dụng chúng trở thành có trách nhiệm. Tiêu diệt các tôn giáo truyền thống bằng tính thuần lý là điều dễ dàng. Những tôn giáo này nay bị coi như những nền văn hóa phụ thuộc (subcultures), những tàn dư của mê tín, bị tước hết các yếu tố tốt đẹp và hiện bị coi như những thực hành chỉ làm hại tâm trí và thân xác con người. Tốt hơn, đáng lẽ người ta nên phơi bầy cái cốt lõi lành mạnh của các tôn giáo này ra dưới ánh sáng Chúa Kitô để nhờ đó, cái cốt lõi này thể hiện được đầy đủ các hoài mong nội tại của chúng. Qua diễn trình thanh lọc và khai triển như thế, liên tục tính và sự tiến bộ sẽ được kết hợp một cách có hiệu quả. Việc truyền giáo chỉ thành công tại những nơi người ta biết đi theo con đường như trên trên và nhờ thế, khai triển được các sức mạnh của đức tin, là điều ngày nay hết sức cần.

Trong cuộc khủng hoảng của hai thập niên 1960 và 1970, nhiều nhà truyền giáo bi quan đi đến kết luận này là công việc truyền giáo hay công bố Phúc Âm của Chúa Giêsu Kitô ngày nay không còn thích hợp nữa.

Họ nghĩ điều duy nhất có ý nghĩa là giúp phát triển xã hội. Nhưng làm thế nào tiến hành được việc phát triển tích cực về xã hội, nếu ta dốt nát không hiểu gì về Thiên Chúa?

Phúc âm và tiến bộ xã hội đi đôi với nhau

Ý niệm căn bản được nhiều người lẳng lặng nhất trí hiện là ý niệm cho rằng: nên để các dân tộc hay bộ lạc duy trì tôn giáo riêng của họ, không nên bắt họ phải quan tâm tới tôn giáo của ta,. Ý niệm ấy chỉ chứng tỏ một điều: đức tin trong tâm hồn những người chủ trương như thế đã ra nguội lạnh, dù thiện ý của họ vẫn cao; nó chứng tỏ rằng hiệp thông với Chúa Giêsu không còn là điều sinh tử nữa. Nếu không, tại sao họ lại cho rằng loại bỏ người khác khỏi sự hiệp thông ấy là một điều tốt?

Về căn bản, đây quả là một cách suy nghĩ nghèo nàn về các tôn giáo nói chung và không biết qúy trọng các tôn giáo ấy. Ở đây, xem ra người ta coi tôn giáo của người khác như một thứ tàn dư cổ lỗ cần phải để yên đấy, vì tôn giáo ấy chẳng có gì can hệ tới tiến bộ cả. Những điều các tôn giáo ấy nói và làm xem ra chẳng ăn nhằm gì tới ta; các tôn giáo này vốn không thuộc thế giới hữu lý; xét tới cùng, nội dung của chúng xét chỉ là con số không, không đáng kể.

Đã tới lúc ta phải loại bỏ lối suy nghĩ lầm lẫn ấy. Sở dĩ ta cần lòng tin vào Chúa Giêsu Kitô chính là vì lòng tin ấy đem lại cho ta cả lý trí lẫn tôn giáo. Nhờ thế, ta nhận ra trách nhiệm chia sẻ của mình. Chia sẻ trên mọi bình diện, tâm linh, đạo đức và tôn giáo, là một phần trong tình liên đới giữa các dân tộc và quốc gia.

Hoàn cầu hóa là phải tìm phúc lợi cho mọi lục địa

Rõ ràng ta phải phát triển kinh tế, không phải chỉ để mang lợi lại cho một quốc gia hay một nhóm quốc gia nào đó, mà là vì phúc lợi của mọi lục địa. Điều ấy là điều khó và chưa bao giờ được thể hiện hoàn toàn. Nó đòi ta phải hy sinh. Nhưng nếu có tinh thần liên đới được đức tin nuôi dưỡng, thì điều đó có thể thực hiện được, dù chỉ là bất toàn.

Chủ đề hoàn cầu hóa xuất hiện trong bối cảnh này. Ngày nay, điều rõ ràng là tất cả chúng ta đều lệ thuộc lẫn nhau. Nhưng hiện đang có thứ hoàn cầu hóa một chiều, nhằm phục vụ quyền lợi bản thân. Cần phải có thứ hoàn cầu hóa đòi buộc các quốc gia phải chịu trách nhiệm đối với nhau và cùng nhau chia sẻ gánh nặng của nhau. Tất cả những điều ấy không thể thực hiện được theo phương cách trung lập, tức là chỉ quan tâm tới các then máy của thị trường. Các quyết định về giá trị thị trường cần được ấn định bởi nhiều yếu tố, trong đó, chân trời tôn giáo và luân lý của ta luôn có tính quyết định. Nếu việc hoàn cầu hóa về kỹ thuật và kinh tế không đi đôi với việc mở lương tâm mình ra cho Thiên Chúa, là Đấng tất cả chúng ta sẽ phải tính sổ trách nhiệm, thì chắc chắn thảm họa sẽ xẩy ra. Đây là một trách nhiệm lớn lao đang đè nặng lên Kitô hữu ngày nay.

Kitô giáo, một tôn giáo vốn từ một Chúa, một tấm bánh mà ra, một tôn giáo tìm cách biến chúng ta thành một cơ thể, ngay từ lúc đầu, đã nhằm mục đích thống nhất nhân loại. Ngay trong lúc này, lúc mà việc thống nhất bề ngoài toàn thể nhân loại đang trở thành một khả thể, một khả thể mà trước đây không ai dám nghĩ tới, nếu ta, trong tư cách Kitô hữu, lại rút chân ra, vì tin rằng mình không thể hay không nên cho đi bất cứ điều gì nữa, thì chắc ta sẽ đặt nặng lên mình một thứ tội trọng khác. Đúng thế, sự thống nhất mà không có Thiên Chúa hay chống lại Thiên Chúa kết cục sẽ giống như cuộc thí nghiệm của Babylon: hoàn toàn hỗn loạn và hủy diệt tan tành, trong hận thù và hỗn mang, mọi người chống chọi lẫn nhau.