|
|
ANRÊ PHÚ YÊN, NGÀI LÀ AI?
Ðối với chúng ta, những kẻ hậu sinh, khi muốn tìm hiểu tiểu sử các bậc tiền nhân sống cách xa chúng ta gần bốn thế kỷ quả là một vấn đề vô cùng khó khăn phức tạp! Vì ngoài những viên quan ngự sử của triều đình nhà vua có nhiệm vụ thường xuyên ghi chép những biến cố xảy ra trong giòng lịch sử dân tộc, trong dân gian rất ít có người nào quan tâm đến vấn đề ghi chép lịch sử!!
Nhưng với trường hợp Anrê Phú Yên thì hoàn toàn trái ngược. Ngày nay nhà viết sử có trong tay rất nhiều tài liệu cổ kính nhất, do một linh mục Dòng Tên nổi tiếng là Cha Ðắc Lộ đã ghi lại và được coi như những tài liệu có giá trị nhất. Chúng ta không ngạc nhiên về điểm này, vì chính Cha Ðắc Lộ là người hơn ai hết, biết rất nhiều về Anrê Phú Yên từ lâu và hai người thân thiết với nhau trong tình sư phụ với đệ tử hơn bất cứ người nào khác!!
Ngoài ra, những bản tường trình của Cha Ðắc Lộ lại mang tính lịch sử xác thực, do chính ngài viết ngày 1 tháng 8 năm 1644, nghĩa là chỉ 5 ngày sau khi Anrê Phú Yên bị hành quyết, tất cả những gì ngài đã chứng kiến, từ khi bị bắt cầm tù, kết án tử hình và trong khi bị hành quyết. Các sự kiện lịch sử này xảy ra trong vòng 48 giờ đồng hồ (hai ngày 25 và 26 tháng 7 năm 1644) trước khi Anrê Phú Yên trút hơi thở cuối cùng!!
Hơn nữa, bản tường trình của Cha Ðắc Lộ còn kèm theo Bản Ðiều Tra theo Giáo Luật, diễn ra tại Ma Cao, từ ngày 16 tháng Chạp năm 1644 đến ngày 13 tháng Giêng năm 1645, không đầy 6 tháng sau ngày Anrê bị sát hại. Bản tường trình này lại được tăng cường hai tài liệu quý giá: Bản Cung Khai có tuyên thệ của 23 nhân chứng do tòa án Giáo Hội tại Ma Cao thu thập, được soạn thảo bằng tiếng Bồ Ðào Nha. Bản Cung Khai của 16 nhân chứng là thương gia, thủy thủ, binh sĩ ngoại quốc đến Hội An trên chiếc tàu do thuyền trưởng João de Rezende de Figneiroa điều khiển. Họ là những người chứng kiến tận mắt cuộc hành quyết Anrê Phú Yên. Họ đã thành thực cung khai chỉ vài giờ sau biến cố đau thương!!
Căn cứ trên Bản Thỉnh Nguyện Án Phong Chân Phước cho thầy Anrê Phú Yên, do linh mục Dòng Tên Paolo Molinari S.J. chính thức thiết lập và đệ nạp Toà Thánh cứu xét. Sau đó đã được Ðức Tổng Giám Mục Jose Saraiva Martins, Tổng Trưởng Bộ Phong Thánh, chấp nhận và công bố trước sự hiện diện của Ðức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, thứ năm ngày 27 tháng Giêng năm 2000, chúng tôi xin được hân hạnh tường trình qúy độc giả vài nét tiểu sử về Anrê Phú Yên, được coi như Chứng Nhân Tiên Khởi của Niềm Tin Công Giáo trong lịch sử Giáo Hội Việt Nam như sau:
Anrê Phú Yên là một thanh niên công giáo, đúng hơn là một thầy Giảng, nghĩa là một nam tu sĩ, tình nguyện cam kết dâng hiến cuộc đời truyền bá Tin Mừng. Thầy được biết dưới tên thánh khi rửa tội là Anrê, sanh năm 1625 tại Giáo xứ Mằng Lăng, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên, là người con út của một bà mẹ công giáo có tên thánh là Gioanna. Tuy goá bụa nhưng bà tận tâm giáo dục các con với tất cả lòng tận tụy và khôn ngoan. Thuở thiếu thời, Anrê là một cậu bé mảnh khảnh, nhưng tư chất rất thông minh, có óc phán đoán tốt và tâm hồn luôn hướng về sự thiện. Do lời yêu cầu của bà mẹ, cậu được một Linh Mục Dòng Tên nổi tiếng là Cha Ðắc Lộ nhận vào số các môn sinh của ngài. Anrê chăm chỉ học chữ Nho và không bao lâu nhờ trí thông minh đã học trổi vượt các bạn đồng môn.
Anrê được lãnh nhận bí tích Rửa Tội lúc 15 tuổi, cùng với bà mẹ và các anh chị ba năm trước khi mẹ cậu qua đời. Ðó là năm 1641. Lúc bị hành quyết vì Ðạo Chúa, Anrê mới chỉ có 19 tuổi (1625-1644). Theo các bản Tường Trình của Cha Ðắc Lộ, một năm sau khi rửa tội (1642), Anrê được Cha Ðắc Lộ nhận vào Nhóm Cộng Sự Viên Thân Tín của ngài. Sau một năm huấn luyện thêm về tôn giáo và văn hóa, Anrê bắt đầu thi hành công tác của một Thầy Giảng là đi truyền giáo.
Theo các văn kiện và chứng từ mà hiện nay chúng ta đang có trong tay: Anrê Phú Yên là một thanh niên đạo đức, rất nhiệt thành và hăng say truyền giáo để bước theo Ðức Kitô. Trong nhóm các thầy giảng, thầy Anrê là nhân vật đứng thứ hai sau một số thầy đã đứng tuổi. Nhưng qua chứng từ trình bày trong cuộc Ðiều Tra, người ta biết Thầy là một thanh niên hoàn toàn dấn thân không mệt mỏi trong việc Rao Truyền Niềm Tin vào Ðức Kitô cũng như trong việc cử hành phụng tự với các nhóm tín hữu.
Cuối tháng 7 năm 1644, Quan Nghè Bộ trở lại Hội An nơi Thầy Anê sinh sống. Quan mang theo sắc lệnh của Chúa Nguyễn cấm truyền bá đạo Kitô trong nước, vì thế quan quyết định ra tay hành động trước chống lại Hội các Thầy Giảng. Quan sai một toán lính tới nhà Cha Ðắc Lộ để lùng bắt một Thầy giảng khác tên là Ignatiô. Nhưng Thầy Ignatiô này đã đi làm việc tông đồ vắng nhà trong một thời gian ngắn. Khi bọn lính ập vào nhà, họ chỉ thấy Thầy Anrê Phú Yên. Ðể khỏi trở về tay không, lính đánh đập Thầy Anrê, trói Thầy lại, giải xuống thuyền đem về dinh quan trấn thủ.
Chiều ngày 25 tháng 7 năm 1644, thầy được dẫn tới trước mặt quan. Bọn lính thưa với quan rằng họ không tìm thấy Thầy Ignatiô, nhưng họ đã bắt được một thầy giảng khác giống như vậy, vì suốt cuộc hành trình, anh ta luôn nói về đạo Kitô và còn khuyến khích họ theo đạo. Nghe vậy quan tìm nhiều cách dụ dỗ Thầy "từ bỏ cái đạo điên rồ đó và chối bỏ niềm tin". Tức giận vì sự bất khuất và không hề sợ hãi trước những lời đe dọa dụ dỗ, quan truyền đóng gông (Gông gồm hai cây gỗ tròn, dài 12 gang tay, giống hình cái thang kẹp vào cổ tù nhân) và giải Thầy vào ngục.
Sáng ngày 26 tháng 7 năm 1644, bọn lính dẫn hai Thầy Anrê già 63 tuổi và Anrê Phú Yên, cổ mang gông, qua các đường phố đông người qua lại, băng qua chợ Kẻ Chàm, đến dinh quan trấn thủ để bị tra hỏi công khai lần chót. Vì Thầy Anrê Phú Yên vẫn quyết không chối bỏ Ðạo Chúa, quan tuyên án tử hình và ra lệnh dẫn Thầy về ngục thất. Còn Thầy Anrê già, 63 tuổi, được tha vì lý do tuổi già qua lời yêu cầu của Cha Ðắc Lộ và các thương gia Bồ Ðào Nha.
Khoảng 5 giờ chiều ngày 26 tháng 7 năm 1644, một viên chỉ huy và 30 tên lính vào nhà tù ra lệnh cho Thầy đi theo tới nơi hành quyết. Sau khi chào mọi người trong tù, Thầy Anrê cảm tạ Thiên Chúa và nhanh nhẹn bước theo bọn lính. Chúng vây chặt chung quanh dẫn Thầy qua các đường phố tại Kẻ Chàm (nay là Giáo xứ Vĩnh Ðiện, huyện Ðiện Bàn, tỉnh Quảng Nam) tới một cánh đồng ngoài thành. Tại đây Cha Ðắc Lộ, nhiều người công giáo Việt Nam và Bồ Ðào Nha cũng như nhiều đồng bào không công giáo đã chờ sẵn để chứng kiến cuộc xử tử!!
Ðến nơi hành hình, Thầy Anrê Phú Yên qùy xuống cầu nguyện. Bọn lính vây tứ phía, tháo gông, trói tay Thầy lại. Lúc đó theo thói quen tại đây, Cha Ðắc Lộ xin và được phép trải một tấm chiếu dưới người Thầy Anrê để hứng máu, nhưng Thầy Anrê không thuận, muốn máu mình rơi trực tiếp xuống đất, hoà vào lòng đất quê hương. Cha Ðắc Lộ tôn trọng quyết định của Thầy và qùy xuống bên cạnh. Thầy xin mọi người đừng buồn phiền nhưng hãy cầu nguyện để Thầy trung thành với Thiên Chúa đến cùng!!
Giờ hành quyết đã đến! Bọn lính lấy giáo đâm thấu cạnh sườn bên trái Thầy nhiều nhát!!. Sau cùng một người lính chặt đầu Thầy, miệng không ngớt kêu tên Ðức Kitô. Ngày ấy là ngày 26 tháng 7 năm 1644, Thầy Anrê Phú Yên vừa đựơc 19 tuổi. Cuộc hành quyết chấm dứt, Cha Ðắc Lộ, người đã chứng kiến tất cả diễn tiến cuộc hành hình kinh khiếp ấy, đã xin được thi hài Thầy Anrê và đã trao cho viên thuyền trưởng chiếc tàu Bồ Ðào Nha sắp dời khỏi Ðàng Trong chở linh cữu về Ma Cao. Tàu tới đảo Ma Cao ngày 13 tháng 8 năm 1644. Toà Giám Mục Ma Cao đã tổ chức đón rước thi hài Thầy Anrê rất trọng thể. Lễ nghi an táng được tổ chức long trọng ngày 15 tháng 8 năm 1644. Riêng về đầu (thủ cấp) Thầy Anrê sau khi bị chém rơi giữa vũng máu, được Cha Ðắc Lộ cất trong một chiếc rương quý giá và khi về Rôma, ngài đã mang theo báu vật này. Hiện nay sọ của Thầy Anrê được đặt trên bàn thờ trong nguyện đường Nhà Mẹ Cả của các Cha Dòng Tên tại Rôma để mọi người kính viếng và ngưỡng mộ. Gương Tử Ðạo Anh Hùng của thầy lập tức nổi danh. Qua những lời tường thuật và chứng từ thời đó đã vang vọng nhiều nơi, đến tận Toà Thánh Rôma.
LM. TRẦN QUÝ THIỆN |
|
Chân Phước Anrê Phú Yên
Trả lời với trích dẫn
Nguyên văn bởi con chien ngoan dao
