ĐÁNH PHÁP THÌ ĐÁNH, BỎ ĐẠO THÌ KHÔNG
Phanxicô Trần Văn Trung sinh khoảng 1825 tại Phan Xá, Tỉnh Quảng trị, dưới thời vua Minh Mạng, thuộc gia đình công giáo. Thân phụ cậu trước cũng là cai đội, nhưng đã về hưu.
Cùng chí hướng với cha, cậu cũng tham gia binh nghiệp và trở thành một cai đội. Khoảng 24 tuổi anh Trung kết hôn với một thiếu nữ cùng làng và sinh được bốn người con như những gia đình công giáo khác, ông cai đội chu toàn trách vụ Kitô Hữu.
Vì một lý do đặc biệt, ông đã bị bắt và giam vào ngục. Số là một lần kia, ông phải dự cuộc khảo khí, trong tình hình bất an thời bấy giờ, muốm làm việc thì cử trót lọt dễ dàng phải hối lộ với các quan trên. Dù đủ điều kiện trúng tuyển, ông không thể làm khác hơn được. Chẳng may, việc chia tiền ko đồng đều, các quan tranh cãi lẫn nhau. Vua Tự Đức biết tin liền cho 12 cai đội vào tù.
Sau khi cửa Hàn bị quân Pháp, dưới sự chỉ huy của Đô đốc Rigôn đờ Dơ-nu-ly, đánh chiếm ngày 01/9/1858, Vua Tự Đức liền cho phóng thích các binh lính bị giam giữ để bổ sung vào số quân bảo vệ kinh thành Huế. Ông cai đội và các bạn hăng hái hưởng ứng. Nhưng khi sắp được xuất trận các quan bắt ép các ông phải bước qua Thập Gía Đức Giêsu Kitô. 11 người kia theo lệnh, còn ông Trung nhất định ko chịu nghe. Các quan hỏi:
- Tại sao không chịu đạp lên Thập Gía? Có phải mi theo đạo không?
- Thưa phải, tôi là người công giáo. Tôi sẵn sàng đi đánh giặc bảo vệ tổ quốc, nhưng không bao giờ lại bỏ đạo.
Cậu nói trọn vẹn đôi đường của người công dân tổ quốc và con Thiên Chúa ấy đã đưa ông cai đội Trung trở lại nhà tù. Một tháng giam cầm, ông bị tra hỏi nhiều lần, bị tra tấn nhiều lần, cứ mỗi lần vậy là 50 roi. Những trận đòn đó ko làm cho chiến sĩ Đức Tin bỏ cuộc. Dự đoán mình sẽ bị xử tử, ông chẳng những không sợ lai còn tỏ vẻ chờ mong ngày đó nữa.