Ở làng nọ có một ông lão tính tình giản dị, chất phác. Nay muốn gả con gái, nhưng nhất định muốn bằng được chàng rể hay chữ nho. Thời ấy hiếm hoi sĩ tử, nên treo bảng gần cả năm mà vẫn chưa toại nguyện. Bỗng từ phương xa, có chàng trai nọ dáng dấp thư sinh, khăn gói đến xin ra mắt.
Chàng nói:
- Bẩm cụ ông! Thân con côi cút, ăn học chẳng tới đâu, nay đến chỉ xin ông bà nhận làm gia nhân thôi ạ!
Nhìn tướng mạo anh ta giây lát, ông lão bảo:
- Được! Nhưng cứ để ta thử tài đức của cậu ra sao đã.
Lão bèn đưa chàng trai ngao du quanh làng. Tới chỗ có đám rước, lão chỉ ngay cô dâu , chú rể hỏi:
- Đó, cậu thử “nói nho” cho ta xem?
- Bẩm ông đó là “nhất nam, nhất nữ”- chàng trả lời.
Lão tỏ vẻ bằng lòng. Khi tới đình làng, vào nghỉ chân. Lão chỉ hai cây cột giữa gian chính sảnh hỏi:
- Đó! Cậu thử “nói nho” ta xem?
- Bẩm ông, đó là “nhất trụ, nhất trụ” tức là nhị trụ.
Lão lại gật gù ra chiều đắc ý. Đến lúc ra về, ngang qua bờ sông, lão chỉ tay vào hai vợ chồng đang tung lưới bắt cá và nói:
- Đó! Cậu thử “nói nho” ta coi?
- Bẩm ông đó là “phu thê tầm ngư”- chàng trả lời.
Lần này lão khoái chí ra mặt và định bụng sẽ gả con gái cho chàng ngay. Không ngờ, trong làng có anh bợm cãi, lanh trí học lóm được mấy câu đáp trên từ chuyện phiếm của đám gia nhân nhà lão và đến xin ứng thí. Suy nghĩ, đắn đo một hồi lâu, lão cũng đánh liều thử xem sao. Việc này, để thêm thời gian nữa quyết định cũng không hại gì. nhân nhà lão được biếu mấy trái sầu riêng, lão cho dọn ra mời khách rồi chỉ ta, hỏi luôn:
- Đó cậu thử “nói nho” tôi coi?
Bợm ta xưa nay có tính lanh lợi, bèn trả lời liền:
- Bẩm ông đó là “nhất nam, nhất nữ”.
- Trời trái sầu riêng sao cậu bảo là “nhất nam, nhất nữ”- Ông ngạc nhiên hỏi ngược lại.
- Bẩm ông “nhất nam, nhất nữ” là trai với gái mà “trai gái” có phải là “trái gai” không? Vậy trái gai chỉ là trái sầu riêng thôi chớ là gì nữa!
Lão ngẫm nghĩ khen hay. Đến bữa cơm lão vừa giầm ớt vừa nói: - Đó! Cậu thử “nói nho” ta coi?
- Bẩm ông, đó là “nhất trụ, nhất trụ” tức là nhị trụ.
Nghi quá lão đành hỏi:
- Tại sao…là…”nhị trụ”?
- Bẩm ông, “nhị trụ” tức là “hai cột” là “hột cai” (ở miền nam hay phát âm cay với cai như nhau). Chỉ có trái ớt mới có hột cay thôi chớ còn gì nữa.
Một lần nữa, lão tấm tắc khen hay. Đoạn chỉ vào đĩa cà nướng trộn mỡ hành trong mâm bảo:
- Đó! Bây giờ cậu thử “nói nho” thêm một lần nữa coi?
- Bẩm cụ đó là “phu thê tầm ngư”.
- Tạo sao lại “phu thê tầm ngư”?- Lão ta thắc mắc.
- Bẩm ông! “Phu thê” tức là vợ chồng, bởi ông bà có thích mới mua về ăn. Còn “tầm ngư” tức là “tìm cá” mà “tìm cá” không phải là “cà tím” sao?
Cuối cùng lão phục lăn, rồi quyết định gả con cho bợm.
(sưu tầm)
Kén rể
Trả lời với trích dẫn