Cuộc quật khởi cuối cùng (Đời Maccabê)


1. Tong suốt hai trăm năm, các nước lớn tranh dành nhau, Do-thái chỉ còn là một tỉnh, lúc lệ thuộc vua này lúc làm tôi vua khác. Nhiều nhóm người phải bỏ quốc gia, tản mác đi khắp mọi nước.

Dân Samaria chỉ còn một nhóm nhỏ, trộn lẫn với dân ngoại, thờ Chúa trên núi Garizim.

Dân Giêrusalem bị khổ sở, thành thánh bị cướp phá, quan quân ngoại giáo đem thói tục của Hy-lạp truyền bá trong dân Israel. Thầy cả thượng phẩm Onia bị bắt, em ông là Jason mua được chức thầy cả thượng phẩm, bắt dân chúng theo kiểu sống của Hy-lạp.

Đến đời Antiochus lại có lệnh bắt buộc mọi người Do-thái phải bỏ lề luật của Tổ tiên, sống như người ngoại giáo.

2. Nhiều người trung thành với luật Moisen, bị chém giết, 7 anh em Maccabê bị vua bắt thờ lạy bụt thần. Tất cả đều can đảm chống lại, nên lần lượt bị bỏ vào vạc dầu sôi. Bà mẹ gương mẫu khuyên từ đứa con đầu cho đến con út, vui lòng chịu chết vì Chúa, để mong gặp lại nhau ngày sau.

3. Năm 175, ông Mathatia với 5 người con trai kêu gọi dân đứng lên bênh vực đạo Chúa, được nhiều người nghe theo, lập một đạo binh đánh lại với vua Antiochus. Tất cả những ai trung thành với đạo Chúa đã bị bắt bớ, đều đến với ông. Ông Mathatia chết, Simon con thứ hai, làm thầy cả, còn Giuđa cũng gọi là Maccabê, cùng với hai em là Eleazar và Gionathan cầm binh, thắng nhiều trận oanh liệt. Họ bèn vào thành Giêrusalem thanh tẩy Đền thờ, lập lễ dâng kính Đền thờ.

Nhưng thấy yếu thế, ông Giuđa gởi sứ thần qua cầu thân với La-mã. Triều đình La-mã hứa giúp, nhưng chưa thực hiện gì, thì Giuđa bị vua Đêmêtrios đem đại binh đến đánh, phải tử trận.

4. Gionathan thay anh, dùng mưu lược ngoại giao, lợi dụng sự tranh dành ngôi thứ ở Antiokia, ông và em là Simon được phong làm tiểu vương cai trị xứ Palestina. Nhờ tài đánh du kích, ông cũng thắng được nhiều trận. Sau cùng bị mắc mưu, chết như Giuđa, anh ông.

5. Simon vừa giỏi võ nghệ, vừa khôn khéo ngoại giao, dành được quyền độc lập cho Do-thái ; Dân tôn kính ông như một vị cứu tinh. Ông bị Ptolêmê người con rể, lập mưu giết chết trong một bữa tiệc.

6. Vì con cháu nhà Maccabê tranh dành ngôi thứ, giết hại nhau, nên nước Thượng vị La-mã can thiệp vào, phân chia nước ra nhiều tỉnh, giao cho anh em Maccabê một phần, và một phần cho Herode người Edumêa, con rể dòng Maccabê, cai trị dưới sự kiểm soát của La-mã.

Về sau Herode khôn khéo nịnh bợ xin La-mã giao cả nước cho mình và lấy hiệu là Herode đại đế, cai trị từ năm 34 dến năm 4 trước Thiên Chúa giáng sinh.

Lm. Trần Hữu Thanh (Dòng Chúa Cứu Thế)