Là người lớn tuổi nhất, thầy Phaolô Mỹ như người anh cả và là chỗ dựa cho hai thầy cùng bị giam chung. Trong một bức thư gửi cho linh mục thừa sai Mac-rét, thầy Đường viết: "Từ ngày được diễm phúc chịu khó về đức tin, thầy Mỹ thay chúng con viết thư cho cha. Vì chúng con coi thầy như thay mặt cha ở giữa chúng con...''
Phaolô Nguyễn Văn Mỹ chào đời năm 1789 ở làng Kẻ Non, con gọi là Sơn Nga, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam. Tên thật cậu là Nguyễn Văn Hữu. Năm 13 tuổi, được phép cha mẹ, cậu Mỹ theo giúp việc cha Gia-cô-bê Long-dơ Gia, sau giúp cha Luật xứ Kẻ Đầm bốn năm. Đến năm 19 tuổi, cậu theo học tại chủng viện kẻ Vinh (Vĩnh Trị).
Khi làm thầy giảng thực sự, thầy Mỹ được gửi đến giúp linh mục thừa sai Ma-rét. Ít lâu sau, Đức cha Ha-va Du làm giám quản giáo phận Tây Đàng Ngoài, đã chọn thầy phụ việc linh mục Cốt-nây Tâm, xứ Bầu Nọ, tỉnh Sơn Tây.
Nhiều kinh nghiệm và khả năng, thầy Mỹ đã hỗ trợ đắc lực cho vị thừa sai trẻ tuổi đầy nhiệt thành, nhưng thường đau ốm nặng nề này. Thầy Mỹ luôn hoàn thành công tác mục vụ một cách chu đáo: từ dạy giáo lý tân tòng và trẻ em, đến khuyên bảo các tội nhân hối cải. Khi tình hình cấm đạo lên cao độ, thầy là vị tông đồ nhiệt thành và hữu hiệu, đi thăm viếng từng gia đình tín hữu để khích lệ các tín hữu sống đức tin và còn hơn thế, đưa nhiều người ngoại giáo về đón nhận niềm tin Kitô Giáo.