GIAI THOẠI CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM

[quachtuong]

KHÔNG SỢ CŨNG CHẲNG HỐI TIẾC


"Thưa quan! Nếu quan muốn được sự sống bất diệt, xin quan kính lạy Thánh Gía này!"

Vị anh hùng Kitô Giáo khi bị ép buộc bước qua Thập Gía, đã bình tĩnh hiên ngang giảng về Thập Gía cho chính viên quan đang tra khảo mình, đó là thánh Đa Minh Trạch.

Chào đời năm 1793 tại họ Ngoại Vối, tỉnh Nam Định (xứ Ngoại Vối), Đa Minh Trạch vào ở với cha xứ từ bé. Trong thời vua Gia Long, cậu có hoàn cảnh được học hành đầy đủ chương trình ở chủng viện và thụ phong linh mục năm 30 tuổi. Năm sau, cha xin vào dòng Đa Minh và tuyên khấn ngày 3/6/1825.

Những người làm chứng trong hồ sơ phong Thánh ca tụng cha Trạch sống nghiêm ngặt và hết lòng sống lề luật dòng. Tuy mang trong mình chứng bệnh lao phổi nan y, cha vẫn giữ luật ăn chay hãm mình và chu toàn mọi cộng tác. Cha coi sóc xứ Quần Cống, rồi về Lục Thủy để dưỡng bệnh và kiêm nhiệm việc linh hướng cho các chủng sinh. Năm 1839, cha bị bắt ở Ngọc Cục, nhưng dân làng họ bỏ ra 200 quan để chuộc cha về. Từ đó, cha ở nhà ông lang Thiện và ông trùm Bảo ở Trà Lũ.

Ngày 14/8/1840, khi xuống thăm hai linh mục Vinh và Thản ở Ngưỡng Nhân, cha bị quân lính phát hiện. Do tình trạng bệnh hoạn, sức yếu chân chậm, cha không kịp chạy trốn, trên đường về Tử Liêu, cha bị bắt và giải về phủ Xuân Trường. Sau một thời gian bị tra khảo ở đấy, cha Trạch được chuyển về ngục thất tỉnh Nam Định.

Sự hiện diện của cha trong ngục là niềm vui khích lệ cho nhiều Kitô hữu, cả những phạm nhân khác đang bị giam trong đó. Mặc dù sức đã kiệt, cha Trạch vẫn cố gắng an ủi, khuyên nhủ và giải tội cho họ. Đặc biệt, cha giúp thầy Tôma Toán, sau khi đạp lên Thánh Gía lần thứ hai thống hối trở về với Chúa và can đảm chịu tử đạo. Cha kêu mời anh em cùng cầu nguyện, nhất là đọc kinh Mân Côi. Khuôn mặt cha lúc nào cũng vui vẻ, cha thường nói:

"Tuy tôi thể lực yếu đuối, nhưng mà vì đạo mà bị bắt, tôi chẳng sợ gì, cũng chẳng hối tiếc 'chi!"

Ra tòa lần nào cha cũng bị vặn hỏi về linh mục Héc-mô-xin-la Vọng dòng Đa Minh, vị thừa sai Tây Ban Nha mà quan tưởng là người cuối cùng chưa bị bắt. Quan còn hứa trả tự do nếu như cha chịu bước qua Thập Gía và đe dọa: "Hãy nhìn cây Thập Gía kia, một là bước qua, hai là chết''. Cha Đa Minh Trạch không trả lời ngay, tự động quay xuống hôn kính Thập Gía rồi quay về phía quan và nói: "Thưa quan, Thánh Gía là giường Chúa Giê-Su đã nằm chết thay cho nhân loại, nếu quan muốn sự sống đời đời, xin quan kính lạy Thánh Gía này, tôi thà chết chứ không bước qua Thập Gía".

Nghe vậy quan tổng đốc tức giận tát vào mặt nhà thuyết giáo, rồi đấm đá túi bụi. Quan bắt lính cầm hai đầu gông khiêng cha qua Thập Gía, nhưng cha co chân lên mặc cho lính đành đập tàn nhẫn. Vừa mỏi mệt vừa thất vọng, vừa phẫn nộ điên cuồng, các quan đồng thanh kết án cha. Ngày 18/9/1840, bản án được vua Minh Mạng chuẩn phê ra tới Nam Định và được thi hành ngay tức khắc. Quan cho cha Trạch một cơ hội ân xá cuối cùng nếu bước qua Thập Gía, nhưng cha từ chối.

Khi sắp rời ngục đi xử, cha tạm biệt các cha Ngân, Nghi, Thịnh thuộc giáo phận Tây Đàng Ngoài cùng bị giam tại đó. Như một người xác tín sắp được vào Thiên Quốc Vĩnh Cửu, cha nói: "Các cha ở lại để tôi đi trước!".

Dân chúng hiếu kỳ theo ngài ra pháp trường đông như xem hội. Đến nơi xử, lính tháo gông cho cha. Sau đôi phút cầu nguyện, cha Trạch đưa đầu lãnh nhát gương tử đạo tiến về nước Hằng Sống. Thi thể ngài được an táng tại chỗ.