Ngay trong lãnh vực khoa học thực nghiệm còn có biết bao nhiêu bí mật khoa học chỉ thấy hiện tượng mà không cắt nghĩa được. Hiện tượng cá hồi đi đẻ là một trong những bí mật ấy.
"Cá hồi từ cửa sông, lội ngược hàng vài ngàn cây số, phải nhảy thác để về tới nguồn, nơi “chôn nhau cắt rún” của nó.
Nó phải trả giá bằng chính mạng sống của mình.
Nó đẻ trứng. Trứng nở con. Cá con xuôi dòng về cửa sông. Hai năm sau nó lại mở cuộc hành trình đầy gian khổ và nguy hiểm để về nguồn, để đẻ"
…Tại sao thế? Các nhà khoa học vẫn làm thinh, suy nghĩ mà không trả lời được. Đó là mầu nhiệm của khoa học. Khoa học thực nghiệm mà còn có bí mật giống như mầu nhiệm, thì còn lạ chi, khi thấy trong tôn giáo có rất nhiều mầu nhiệm. Chỉ biết tin nhận. Còn hiểu biết thì đành để đấy. Đó là số phận của lý trí loài người.
Loài người bị giới hạn trong vòng nhỏ hẹp giữa vũ trụ bí mật bao la. Khiêm tốn chấp nhận. Đừng bất mãn với số phận của mình.
Tuyệt vời, trên cả tuyệt vời nhận định này, làm sáng tỏ cái đầu đất cục bấy lâu
Đa tạ!