LỜI NÓI ĐẦU
Tập bài giảng này không phải là một giáo trình mang tính chất giáo khoa. Vì các sách giáo khoa tự bản chất phải đặt vấn đề sư phạm lên hàng đầu nghĩa là phải được trình bày sao cho có sự thống nhất trong phương pháp luận, chặt chẽ trong bố cục và tiệm tiến trong nội dung.
Tập bài giảng này đúng hơn bao gồm một loạt bài nói chuyện của nhiều giảng viên, và mỗi giảng viên lại được tự do trong cách trình bày và phát biểu đề tài của mình, cho dù phải tuân theo trình tự bố cục duy nhất nào đó. Vì vậy, tự bản chất, tập bài giảng này rất đa dạng : có bài mang tính chất thông tin, có bài thiên về khảo cứu, có bài giới thiệu và giải thích một số văn kiện nào đó của Giáo hội, có bài chỉ có tính chất gợi ý về một vấn đề nào đó, ...
Tuy nhiên tất cả các bài nói chuyện chỉ nhắm đến một mục đích duy nhất là dẫn đưa học viên đến tòa lâu đài Thánh nhạc, bằng một “lối đi” nào đó. Còn việc đi sâu vào tòa lâu đài Thánh nhạc là một công việc trường kỳ, đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức; cụ thể là phải trải qua nhiều khóa học chuyên môn về các bộ môn của âm nhạc, Phụng vụ và Thánh nhạc.
Vì chỉ thuần túy là những bài nói chuyện có tính chất khai tâm, dẫn nhập, nên các giảng viên không hề có ý dụng đưa ra những chỉ dẫn áp đặt, theo kiểu những tín điều phải tin phải giữ. Ngoại trừ một số đoạn trích dẫn, trình bày và giải thích những văn kiện của Giáo hội liên quan đến vấn đề Thánh nhạc, và do đó tự chúng đã có giá trị khách quan, còn hầu hết những suy nghĩ, gợi ý của các giảng viên, học viên có thể tiếp thu một cách phê phán.
Để giúp học viên và bạn đọc theo dõi có kết quả những bài nói chuyện này, chúng tôi tạm đưa một bố cục như sau :
+ Đầu tiên là một bài nhận định về tình hình Thánh nhạc ở Việt nam (bài I) để giúp học viên ý thức về sự cấp bách của việc nghiên cứu, học hỏi Thánh nhạc.
+ Tiếp đến là bài quan trọng nhất trình bày một định nghĩa về Thánh nhạc, cũng như nêu lên những đặc tính và những đòi hỏi của Thánh nhạc, dựa trên những văn kiện chính thức của Giáo hội (bài II).
+ Qua đó chúng ta thấy Thánh nhạc liên quan rất mật thiết với Phụng vụ, vì là một thành phần thiết yếu của Phụng vụ, và phải phục vụ cho các lễ nghi Phụng vụ (bài III). Cũng như khi nói đến Thánh nhạc không thể không nói đến Thánh Kinh, vì để đạt được tính thánh thiện, lời Thánh ca phải bắt nguồn từ Thánh Kinh và Phụng vụ (bài IV).
+ Ngoài tính chất thánh thiện, Thánh nhạc còn phải có thêm một đặc tính thứ hai là “hình thức tốt đẹp” (bài V).
+ Không chỉ thánh thiện và tốt đẹp trong nội dung, Thánh nhạc còn phải thánh thiện và tốt đẹp trong cách thể hiện (bài VI).
+ Một trong những nền Thánh nhạc đã hội đủ hai đặc tính : “thánh thiện” và “hình thức tốt đẹp” đó là Bình ca (bài VII, VIII), mẫu mực của mọi nền Thánh nhạc.
+ Chúng ta cũng thử tìm hiểu và nhận định về “nhạc trẻ”, là loại nhạc đã ảnh hưởng rất sâu đậm đến nền Thánh nhạc Việt nam trong gần hai thập kỷ qua (bài IX).
+ Cuối cùng, vì tất cả chúng ta là người Việt nam, phục vụ cho Giáo hội Việt nam trong công tác Thánh nhạc, nên nhất thiết không thể bỏ qua nền âm nhạc dân tộc (bài X).
Tác giả Đỗ Xuân Quế, Lm
Trả lời với trích dẫn
