NÓI LẠI VỀ THÁNH VỊNH ĐÁP CA


Mới đây tình cờ gặp cha Tuyên thuộc Giáo phận Đà Lạt, người sắp được cử đi học về Thánh nhạc ở nước ngoài, tôi được cah cho biết là cha đồng ý với những bài viết về TN trong HLMC, nhưng có điểm này chưa thuyết phục được cha và cha muốn biết chính xác tài liệu nào nói như vậy. Điểm cha muốn nói là có thể lấy bài nào đó có ý tưởng giống như TV Đáp ca được chỉ định hay một bài cảm hứng thánh vịnh để thay thế.

Nhờ cha Tuyên lưu ý, tôi mở lại sách Enchirédion documentorum instaurationis liturgicac do nhà xuất bản Marietti ấn hành tại Roma năm 1976, xem mục Cantus inter lectionis occurrentes số 1431, trang 484, thấy nói như sau : “Psalmus de more sumitur e Lectionario, co quod singuli ejus textus directo conectuntur cum singulis lectionibus : electio igitur psalmi e lectionibus pendet. Aitamen, ut populus responsum psalmodicum facilius proferre valent, textus aliqui responsorum et psalmorum pro diversis ordinibus Sanctorum selecti sunt, qui adniberi valent, loco textus lectioni respondentis, quoties psalmus cantu profertur…"

Qui chế tổng quát sách lễ Roma 2000 cũng lấy lại nguyên vẹn số này. Ủy Ban Phụng Tự thuộc Hội Đồng GMVN dịch như sau :
“Thánh vịnh đáp ca tương ứng với mỗi bài đọc và thường lấy từ Sách Bài Đọc….. Tuy nhiên, để cộng đồng có thể hát Thánh vịnh đáp ca dễ dàng hơn, một số văn bản đáp ca dễ dàng hơn, một số bản văn đáp ca và thánh vịnh đã được chọn sẵn cho từng mùa trong năm hoặc cho từng loại thánh nhân, để mỗi khi hát thánh vịnh, có thể dùng các bản văn này thay cho bản văn tương ứng với bài đọc.”

Do đấy, có sự thay thế, nhưng là bản văn đáp ca đã được Hội Thánh soạn sẵn hay thánh vịnh thay thánh vịnh, chứ không phải một bài hát cảm hứng theo thánh vịnh hay có những ý tưởng lấy trong thánh vịnh, mà là chính thánh vịnh với những lời y như trong thánh vịnh. Điều này thật là đòi hỏi và khó thực hiện đối với ngôn ngữ VN. Theo các nhạc sĩ sáng tác, như vậy, làm nhạc rất khó hay. Có thể là như thế, nhưng điều được lưu ý và nhấn mạnh ở đây là nội dung Lời Chúa. Lời Chúa cần được hát và nói lên đầy đủ, rõ ràng, chân chất. Nhạc ở đây chỉ là phụ. Vì là phụ nên không nên để cho nhạc át lời hay các nhạc cụ át tiếng hát, như trong hầu hết các nhà thờ của chúng ta hiện nay.

Thực ra, nếu viết thánh vịnh theo hình thể ca khúc mà phải giữ đúng nguyên lời thì thật là khó và cũng khó hay nữa, nhưng nếu viết theo kiểu ngâm ngợi với câu nhạc đáp là chính thì thiết tưởng cũng có thể thực hiện được.

Vậy rất ước mong các nhạc sĩ sáng tác viết theo kiểu này và các ca đòan thực thi đúng như Hội Thánh chỉ dạy.

Cuối cùng xin cám ơn cha Tuyên và công nhận sự không đồng ý của cha là xác đáng.