|
|
HÁT THÁNH CA TRONG NHÀ THỜ
(Huấn từ của Đ.G.H Phao-lô VI)
Ngày 6 tháng Tư năm 1970, Đ.G.H. Phao-lô đã đọc bài diễn từ sau đây, nhân Đại hội quốc tế lần X, Các ca đoàn hát thánh ca trong nhà thờ. Bài diễn từ đã được đọc trước các thành viên tham dự từ hơn hai mươi năm qua, nhưng nội dung vẫn còn thích hợp và đáng cho các ca đoàn suy nghĩ để tuân theo. Vì thế, Ban Thánh nhạc xin dịch ra để cống hiến các ca đoàn một tài liệu chính thống của Hội thánh về việc ca hát trong nhà thờ. Người ta có thể nói rằng tài liệu này cũ và xem như không còn thích hợp mấy đối với hoàn cảnh bây giờ. Thực ra quy luật của Hội thánh về thánh nhạc không hay thay đổi và thay dổi nhanh như nhiều người nghĩ. Hồi đầu năm 1994, tôi có dịp gặp một nữ tu người Pháp, chuyên về thánh nhạc ơû Paris sang. Trước khi bà sang, tôi có nhờ một người quen xin bà mang giùm cho những tài liệu mới nhất về Thánh nhạc. Tôi hơi ngạc nhiên khi thấy bà mang đến cho những tài liệu tôi đã có từ 1987. Tài liệu đó là Hòa nhạc trong các nhà thờ. Còn từ ấy đến nay, bà đã cho tìm trong bán nguyệt san Documentation catholique mà không thấy có gì thêm. Bán nguyệt san vừa nói là một tạp chí đăng tải các tài liệu Tòa thánh về nhiều vấn đề liên quan đến đức tin và đạo lý.
Thông thường, người ta vẫn thích những gì mới. Trong vấn đề thánh ca cũng vậy. Nhưng thánh ca không phải là thời trang nên không theo mốt. Nếu hát thánh ca mà lại chạy theo mốt thì e rằng người ta đã đi ra ngoài tinh thần và đường lối Hội thánh chỉ vẽ và muốn cho thánh ca đi vào. Vì vậy, thiết tươûng không gì tốt hơn là nghe tiếng nói chính thức của Hội thánh chỉ dẫn cho các ca đoàn phải hát thánh ca như thế nào trong tài liệu dưới đây :[...] Các bạn muốn nghe tiếng nói của Giáo hoàng trong vấn đề này ư ? Tiếng nói đó chẳng qua cũng chỉ là tiếng vọng của Hội thánh - trong Hiến chế của Công đồng về Phụng vụ và trong nhiều huấn thị kế tiếp, đặc biệt huấn thị về Thánh nhạc ban hành ngày 5 tháng Ba năm 1967 - đã tuyên bố về các mối tương quan giữa âm nhạc với phụng vụ và trong nhiều huấn thị khác nữa, nhằm làm cho việc cử hành các mầu nhiệm thánh thêm rực rỡ, vui tươi và đượm nhuần bầu khí linh thiêng.
Nếu đọc kỹ các tài liệu này, người ta sẽ thấy rõ là ngay cả bây giờ, nhiệm vụ Hội thánh giao phó cho âm nhạc, cho những người sáng tác cũng như cho các nhạc công, các ca đoàn và những người hát trong nhà thờ, thật là cao quý và hệ trọng như từ trước tới nay vẫn thế. Khi cử hành phụng vụ, phải liệu phô diễn những hình thức nghệ thuật cho thật hay, thật đẹp : như kèm theo các nghi thức là những cử điệu khoan thai, đẹp mắt, xứng hợp, trang trọng, cung giọng trong sáng dễ nghe, dễ đáp ; như đi đôi với lời cầu nguyện của Hội thánh là những bài hát vừa hay, vừa cảm động có sức nâng tâm hồn người ta lên cùng Thiên Chúa và giúp người ta dễ cầu nguyện. Âm nhạc tỏa chiếu trên cộng đoàn họp nhau lại nhân danh Chúa Ki-tô một thứ ánh sáng rực rỡ như chính khuôn mặt Chúa Ki-tô vậy. Nhờ sức mạnh vô hình của nghệ thuật, các ca đoàn dễ dàng bay lên vùng ánh sáng rạng ngời của chân lý, tìm gặp Thiên Chúa là Đấng thanh tẩy và thánh hóa. Như thế, họ có thể giúp cộng đoàn cử hành mầu nhiệm cứu độ trong những điều kiện thuận lợi, khi chính họ thông phần mật thiết vào các ơn ích của mầu nhiệm đó.
Nhằm mục đích này, những tài liệu chúng tôi vừa trưng dẫn, cổ võ các ca đoàn hát trong các nhà thờ, nhà nguyện, từ các ca đoàn trong các đại giáo đường, các nhà thờ chính tòa, các đan viện nổi tiếng cho tới các hội hát trong các nhà nguyện, nhà thờ nhỏ, say sưa tập luyện và chuyên cần trau dồi nghệ thuật. Huấn thị về Thánh nhạc muốn rằng không một buổi cử hành phụng vụ nào mà không có hát nên đã yêu cầu, dù trong trường hợp không có một ban hát nhỏ, phải có ít nhất một hai người biết hát và được huấn luyện vừa đủ để có thể giúp giáo dân tham dự thánh lễ và các lễ nghi bằng những bài đơn sơ, dễ hát, lại biết điều khiển và làm điểm tựa cho các tín hữu dựa vào để hát nữa. (MS số 21 ; AAS 59, 1967, tr. 306-307)
Vai trò bất khả thay thế của ban hát trong cộng đoàn
Các bạn hãy vui vẻ, phấn khơûi, ân cần, nhiệt tâm chu toàn sứ mệnh này. Phạm vi hoạt động mơû ra trước mắt các bạn thật bao la. Quả vậy, nếu cộng đoàn nên hát khi cử hành các lễ nghi thì ca đoàn cũng nên nắm giữ vai trò chủ chốt trong phần đàn hát xướng ca, vì chỉ ca đoàn mới có thể hát cho đạt những bài khá long trọng như ca nhập lễ, dâng lễ, hiệp lễ và các câu thánh vịnh đáp ca. Xin các bạn cũng đừng quên các nhu cầu về nghi thức và các đòi hỏi của cộng đoàn. Đừng rơi vào thói chỉ ưa thươûng thức nghệ thuật cho khoái tai - xin Chúa gìn giữ các bạn - nhưng hãy tìm cách hướng dẫn cộng đoàn, như Huấn thị muốn, mà giúp cộng đoàn hát cho linh động, giáo dục cảm quan của họ và thúc đẩy họ tích cực tham gia. Hãy làm cho các buổi cử hành thêm vui tươi, phấn khơûi, trang trọng và đoàn kết. Đó là công dịch vụ rất quý báu các bạn đem đến cho Hội thánh, đặc biệt cho hàng giáo sĩ và cộng đoàn trong những buổi lễ long trọng. Mong các bạn đem hết khả năng ra lo cho dịch vụ này.
Các lễ nghi bán phụng vụ
Chắc hẳn các bạn cũng sẽ dựa vào tinh thần này trong tất cả những gì liên quan đến ca mục của các bạn. Ca mục này là một kho tàng vô giá về lịch sử, nghệ thuật và đức tin mà Hội thánh đã luôn coi như một nét biểu dương của nghệ thuật và một yếu tố về đời sống thiêng liêng.
Nhưng hiện nay nói chung, không thể sử dụng được tất cả như nhau. Phần có giá trị hơn cả về âm nhạc trong ca mục này nằm trong ca mục của các ban hát nhà thờ. Vì vậy, ca mục phải thích hợp với những đòi hỏi mới của phụng vụ, hoặc đôi khi nếu có thể, được dùng trong các lễ nghi bán phụng vụ, các buổi cử hành Lời Chúa, các lớp học hỏi Kinh thánh hay trong các buổi trình diễn âm nhạc đặc biệt tách rời khỏi phần cử hành lễ nghi v.v.. như Huấn thị gợi ý và đề nghị. (MS số 46, 53)
Các bài hát bằng tiếng bản quốc
Đón nhận cái mới
Phải biết đón nhận cái mới với thái độ khiêm nhường và trong tinh thần tự do mà rũ bỏ, nếu cần, những tập tục mà người ta lầm tươûng rằng đó là truyền thống bất di bất dịch của Hội thánh. Chính trong tinh thần cơûi mơû, sẵn sàng và thích nghi này mà ơn gọi phục vụ của các bạn phải được biểu lộ, như chúng tôi đã nói. Những việc các bạn đang làm theo ơn gọi đáng công biết mấy ! Các bạn là nét biểu dương linh động về niềm vui Phục sinh.
Chúng tôi hằng âu yếm quý trọng và tận tình nâng đỡ các bạn. Chúng tôi quý mến các bạn vì các bạn là nét biểu dương linh động về niềm vui Phục sinh. Niềm vui này phải thấm nhuần mọi nghi thức trong năm phụng vụ. Các bạn hãy tỏa ra chung quanh mình niềm vui, bầu khí cầu nguyện, tình thương và tiếng hát của các bạn sẽ bay lên tới Chúa. Tiếng hát ấy sẽ bày tỏ một cách xứng đáng sự thờ phượng chúng ta phải dâng lên Người, sẽ biểu lộ mối hòa điệu trong tâm hồn gắn liền với tiếng hát. Như thế, các bạn sẽ đáp ứng các lời lẽ rất ý nhị của thánh Am-ro-xi-ô, giám mục Mi-la-nô, vị giám mục mà nền âm nhạc tôn giáo Tây phương phải mang ơn rất nhiều. Thánh nhân nói : “Thánh vịnh là tiếng dân chúng ca hát chúc tụng, ngợi khen Chúa, là tiếng cộng đoàn đồng thanh ca ngợi hát mừng, là lời mọi người chung tiếng ngợi khen, là tiếng của Hội thánh, là lời tuyên xưng đức tin dịu dàng, là lòng sùng kính cao đẹp, là sự tự do thanh thản, là tiếng reo vui hạnh phúc. Nó xoa dịu bực tức, âu lo ; nó xóa tan vất vả, ưu phiền. Người ta hát để tạo niềm vui và học cho biết thế nào là tin.” (Enar. in Ps. 1,9 ; Pl 14, 986)
Ước gì đó là chương trình của các bạn. Ước gì chương trình này là ánh sáng ban mai hướng dẫn các bạn như một bản hát không ngừng cho tới khi chiếm hữu được Thiên Chúa, trong một hòa điệu không cùng và trong niềm vui vô tận trên Thiên quốc, nơi không có biên giới nào khác, ngoài tình yêu và ánh sáng. (Dante, Paradis 28,54)
Chúng tôi xin gửi các bạn phép lành Tòa thánh.
(Dịch theo bản tiếng Pháp trong DC số 1562
ngày 3.5.1970 trang 417-418) |
|
HÁT THÁNH CA TRONG NHÀ THỜ
Trả lời với trích dẫn
