|
|
Lời bạt:
Sau khi được anh Thế Thông giới thiệu, tôi đã gửi email mời anh Phanxicô tham gia diễn đàn với chúng ta , Anh nhận lời . Tôi mừng quá bèn viết thư cám ơn anh . Nhưng trong lá thư sau, anh Phanxicô lại ngần ngại cho biết : xin cho được giới thiệu anh một cách phiên phiến vậy thôi . Tôi đồng ý với anh và tự hứa với mình là chỉ viết rất ngắn, thật ngắn ! Tôi biết mục đích của góc trang nhạc sĩ này không phải để "phê bình" hay "ca tụng" một cá nhân nào .
Trong ý nghĩ đầu tiên của mình, tôi chỉ ao ước được cùng anh chị em ghi lại những cảm nhận, chia sẻ những kinh nghiệm, hay những "góc nhìn" mà mỗi người đã có khi được nghe, được hát, được cảm thấy từ những dòng nhạc do chính người nhạc sĩ thánh ca viết . Để rồi từ đó ta sẽ có được những tình thân, lòng cảm mến và gần gũi với các tác giả hơn .
Nhưng khi vào internet để tìm những bài viết về anh Phanxicô. Tôi đã không khỏi thầm phục một người thư sinh trầm lặng sau cặp kính trắng lại có nhiều tài và giàu cảm xúc đến thế . Bây giờ hứa với anh là viết ngắn thì cũng thật là khó .
Bao giờ tôi cũng thích được nhập đề bằng một kỷ niệm nhỏ. Vì khi ta vui, ta có hứng,ta thường tìm về kỷ niệm . Nhất là những kỷ niệm đẹp khó quên .
Khoảng năm 1987 khi vừa mới ra trường đi làm, có một người bạn giới thiệu với tôi một ca khúc mà anh nói, là của một người trong ca đoàn ở Việt Nam vừa chép tay gửi sang cho anh . Đó là bài "Con chỉ là tạo vật" của tác giả Phanxicô . Anh nói như "cha giảng không cần dọn bài" và nói tới đâu thêu dệt huyền thoại tới đó: cậu biết bài này là của một cha dòng Phanxicô . Ngài viết rất hay và rất tâm tình . Cha dùng hình ảnh của thánh Phanxicô hay nhắc tới như là "con nhỏ bé" rất dễ thương . Nhất là cha viết bài hát này theo cung điệu dân ca . Dễ hát . Cha còn nhiều bài hát khác để khi nào tớ có tớ gửi cho cậu . Tôi nhẩm bài hát cho qua vì bây giờ tôi không còn coi ca đoàn nữa, với lại công việc mới đi làm cũng bận rộn . Rồi quên hẳn đi . Sau này tình cờ tôi nghe được lại bài hát này trên CD Ngàn Đời Tri Ân số 1 do nhạc sĩ Thanh Lâm hòa âm, với giọng ca nữ hát rất chân tình.
"Lạy Chúa con chỉ là tạo vật, Chúa thật í a sang giàu .
Có gì mà dâng Chúa đâu, có gì mà dâng Chúa đâu .
Vì trước mặt Chúa Thái Sơn cũng mọn hèn,
dòng sông cả mấy sâu có là mấy đâu .
Giữa đời con đây nhỏ bé, biết tìm chi dâng tiến Ngài ."
Ý tưởng chỉ có vậy. Nhưng có nhiều chữ lặp đi lặp lại như tiếng nói thỏ thẻ, nài van .
Đó là ca khúc của tác giả Phanxicô mà lần đầu tiên tôi nghe ở hải ngoại.
Mèng đéc ơi ! Tôi đâu có ngờ "cha dòng Phanxicô" đó lại là anh Đình Diễn mà tôi đã biết, người đã cùng sáng tác bài "Tình Yêu Thiên Chúa" với nhạc sĩ Thế Thông mà tôi đã hát solo trong đám cưới của mình . Và tôi cũng không có ngờ anh Đình Diễn đó cũng sáng tác bài "Trông cậy Chúa" (Con vẫn trông cậy Chúa, lòng con tin tưởng nơi Ngài ) bất hủ chung với LM Nguyễn Duy mà ca sĩ Vũ Khanh có giọng ca rất trầm ấm, trình bày nghe thật đã tai .
Vâng, nhạc sĩ Phanxicô đó, cũng không phải là một linh mục tu sĩ dòng thánh Phanxicô khó khăn như anh bạn đã "giảng" cho tôi hôm nào, vì anh Phanxicô này có tên thật là Phêrô Nguyễn Đình Diễn . Và nhạc sĩ Phanxicô cũng chính là Đình Diễn, người đã viết chung rất nhiều bài với nhạc sĩ Thế Thông và Lmns Nguyễn Duy. Cả ba người là những người bạn rất thân từ những ngày xa xưa lắm . Cha Nguyễn Duy tu học trên anh Thế Thông ba lớp, cùng tiểu chủng viện Xuân Lộc . Anh Phanxicô lúc đó tu dòng Salesien Don Bosco . Cả ba cùng có một năng khiếu Chúa ban, là sáng tác được những bản Thánh ca thời đó, đã đi sâu vào tâm tình của những người tín hữu trong hoàn cảnh khó khăn của đất nước. Lần đầu tiên mọi người "chính thức" biết đến nhạc của những người bạn thân này là khi cha Nguyễn Duy cho trình làng tập "Nhạc Khúc Thiên Đường" . Trước đó, những bản hát của anh Phanxicô và Thế Thông chỉ có do thiên hạ truyền tai hát cho nhau nghe, hoặc ghi lại theo trí nhớ, hoặc có nhiều nhóm ra sách hát bằng roneo, ghi chép lại ngoằn nghèo không đúng bài của tác giả . Tam sao thất bản là vậy !
Sau này, năm 2005, anh Phanxicô đã xuất bản tập nhạc đầy đủ hơn gồm hơn mấy trăm bài anh đã sáng tác tới lúc đó . Tựa đề TUYỂN TẬP THÁNH CA “CÁT BIỂN SAO TRỜI” . Linh mục nhạc sư Phêrô Kim Long viết lời giới thiệu . http://www.dinh.dk/diendan/viewtopic.php?t=736
Ngoài thời giờ đi dậy học Anh văn ở trường trung học, lo cho gia đình, lo cho ca đoàn, lo cho hội dâng hoa, đoàn thể thiếu nhi,... thời giờ còn lại thì anh nghiên cứu soạn từ điển . Anh viết nhạc vào những lúc ... hứng.
Năm 2001 Phong Trào Thiếu Nhi Thánh Thể ở ngoại quốc xin phép anh ra CD 10 Ca khúc cầu cho cha mẹ . Anh đã khuyến khích và nâng đỡ họ . Tất cả tiền lời họ thu được, anh nói họ giữ lại làm quỹ sinh hoạt hay đóng góp cho việc từ thiện .
Có người hỏi anh nhận xét về những giai đoạn sáng tác Thánh Ca . Anh trả lời rất đơn sơ : Chỉ có hai giai đoạn . Từ năm 1975 - 1982 thì nghĩ sao viết vậy . Sau năm 1982 thì viết vậy rồi sửa lại sau, nghĩa là có theo bài bản và suy nghĩ nhiều hơn vì lúc này anh đã được thụ huấn từ thầy Kim Long và Viết Chung .
Xét về mục đích của mỗi bài nhạc của Phanxicô thì ta thấy anh đã sáng tác rất nhiều cho mỗi hoàn cảnh . Ví dụ nhạc đám cưới, cầu nguyện cho cha mẹ và chư thánh thì có thể nói anh là người đã viết nhiều nhất về những loại này . (Anh có sáng tác một bài hát để hát cầu nguyện trước khi ... tập hát )
Riêng tôi, khi duyệt qua gần hết những bài hát của Phanxicô, tôi đã cảm nhận được một chiều sâu khác về nội dung, mà giờ đây, xin được phép chia sẻ cùng các bạn .
Tôi còn nhớ ngày xa xưa khi học bình luận thơ , thày giáo Việt Văn có cho một phương pháp rất đơn sơ nhưng dễ nhớ . Là khi chúng ta thưởng thức một bài thơ, ta phải có ý tứ và phong cách . Thưa đó không phải là thái độ của người đọc mà là những tiêu điểm chính ta cần phải tìm ra nơi người viết thơ .
“Ý tứ” có nghĩa là “tứ thơ” của bài thơ, là tình cảm, là hình ảnh chính mà bài thơ muốn truyền đạt .
“Phong cách” là cách nhà thơ dùng chữ, dùng lời văn để diễn đạt ý tưởng của mình . Sở dĩ tôi xin phép các bạn để nhắc lại chuyện này vì có thể nói, đó là những nét "rất độc đáo" của lời nhạc Phanxicô . Mỗi bài nhạc của Phanxicô đều có một chủ đề riêng và chứa đựng những hình ảnh xúc tích của một bài thơ diệu vời .
Xin hãy cùng đọc qua bài Trong Tình Chúa Quan Phòng
ĐK: Trong tình Chúa quan phòng không có gì vô nghĩa, chẳng có gì hư hao .
1) Sợi tóc con rụng xuống sợi tóc vương sau hè.
Con chim sâu nhặt về làm tổ trên cành cao.
Sợi tóc con rụng xuống tưởng vô tình.
Nào có chi ngoài ý Cha quyền linh .
2) Thập giá trong cuộc sống thập giá như đoạ đày.
Nhưng đau thương từng ngày bừng nở hoa phục sinh.
Thập giá trong cuộc sống tưởng vô tình.
Nào có chi ngoài ý Cha quyền linh .
3) Đời sống con từng lúc thành biết bao đêm ngày.
Nhưng mai sau nhìn lại hiểu nghĩa của thời gian.
Đời sống con từng lúc tưởng vô tình.
Nào có chi ngoài ý Cha quyền linh .
4) Này lá cây rụng xuống, rụng lá xanh lá vàng.
Nhưng xem trong lụy tàn bừng sáng lên ngày mai
Này lá cây rụng xuống tưởng vô tình
Nào có chi ngoài ý Cha quyền linh .
Khi hát qua những dòng chữ trên, ta nghĩ ngay tới những đoạn thánh kinh mà Chúa Giêsu đã nói dù sợi tóc nhỏ trên đầu con Chúa cũng đã đếm cả rồi (Lc 12,7) . Nhưng đó là khi tóc còn ở trên đầu con . Nếu tóc con rụng xuống thì sao ? Ta không thấy hình ảnh này diễn đạt thêm trong Kinh Thánh. Thưa, mặc dầu tóc đã rụng xuống, cũng là nằm trong sự quan phòng của TC . Vì con chim đã nhặt tóc về làm tổ. Chim trời tuy không cần phải lo ăn gì, mặc gì, cũng được TC an bài (Mt 6,26) . Rồi ta đọc câu 2 về hình ảnh của sự đau khổ, một vấn nạn của kiếp con người . Tại sao con người phải đau khổ ? Câu 3 nói về cuộc đời của con người chóng qua theo thời gian . Câu 4 về sự thay đôi và qua đi của muôn vật . Tất cả 4 câu đều nêu lên vấn nạn là phải chăng vạn vật, và đời sống con người là "tưởng vô tình" .
Khi hát những dòng nhạc này, từ câu điệp khúc là mở đầu đặt vấn đề để đi vào 4 câu tiểu khúc, ta vẫn còn cảm thấy một sự gì mênh mang, trống vắng vì tất cả đều được kết bằng một câu nửa xác định, nửa nghi vấn "Nào có chi ngoài ý Cha quyền linh" .
Câu thứ 5 đã là câu kết luận cho toàn bài:
5) Đời sống con nhờ Chúa ngày tháng luôn êm đềm .
Như trong tay mẹ hiền lòng bé thơ bình yên .
Đời sống con nguyện thắm mầu ân tình .
Từng phút giây đẹp ý Cha quyền linh ."
Những lời ca tuy đơn sơ nhưng rất thần học, rất Thánh Kinh, nhưng cũng mang máng âm hưởng của thiền học triết lý Á đông .
Tôi xin tạm lấy ba chủ đề chính trong tư tưởng nhạc của anh Phanxicô (Có rất nhiều nhưng chỉ lấy có 3 điểm ) để xin mời các bạn cùng tìm hiểu và giao du với nhạc sĩ .
1) Thiên Chúa Nhập Thể và Tình Yêu thương của Ngài cho nhân loại (rất nhiều bài trong những bài ca nguyện . Bạn có thể tham khảo ở trang web của anh Nam: http://www.dinh.dk/diendan/viewtopic...f081b5b73cb034 )
2) Thân phận của con người trước mặt TC: chỉ là tạo vật, là hạt bụi từ hư vô , nhưng con người luôn có lòng trông cậy nơi TC . ( Trông Cậy Chúa, Chúa Là Hy Vọng, Chúa Ban Cho Chúa Cất Đi, Chúng Con Cần Đến Chúa, Trong Tình Chúa Quan Phòng , Chúa Luôn Còn Mãi, vv..)
3) Con người được liên kết chặt chẽ với TC qua gia đình, cha mẹ , qua bí tích hôn nhân và phục vụ tha nhân ( những bài hát đám cưới, 10 bài cầu cho cha mẹ, ...)
Cái đặc điểm của những bài Thánh Ca của Phanxicô là bất cứ người hát ở trong hoàn cảnh nào, đến từ bất cứ môi trường nào : đời sống hạnh phúc, học vấn thành công hay là những kẻ khốn cùng trong xã hội, làm ăn vất vả khó khăn, hay ốm đau đói khát ... cũng cảm thấy có một sự liên kết nào đó với những tâm tình trong Thánh ca của tác giả Phanxicô .
Và đó cũng chính là ước mơ rất nhỏ bé, khiêm nhường, hơi "rụt rè nhút nhát" của một tạo vật mang tên Phanxicô , mong được đóng góp cùng muôn tạo vật dâng lời ca, ca ngợi Chúa .
Trần Trùng Trục
http://www.calendi.com/thanhnhac/top...?TOPIC_ID=3177 |
|
Nhạc sĩ Phanxicô
Trả lời với trích dẫn
_640x480.jpg)
_637x480.jpg)
_640x480.jpg)
