8/ Phân tích một Thánh vịnh (theo số 110 trên):
Tv 1 (số theo bản hilạp) Hai nẻo đường (chữ màu đỏ)
Phúc thay ai tin tưởng vào thập giá mà đón nhận nước thánh tẩy (một tác giả thế kỷ 2)
Đc: Cây đem lại quả trường sinh, chính là cây thập giá (điệp ca đọc trước mỗi Tv)
1. Thể văn:
Thể văn giáo huấn, dựa vào Chúa để dạy cách sống. Tv này như một nhập đề cho toàn tập Tv, mở ra 2 con đường: một theo thế gian, một theo Chúa.
2. Bố cục:
câu 1-3: đường theo Chúa
1.Phúc thay người chẳng nghe theo lời bọn ác nhân,
Chẳng bước vào đường quân tội lỗi,
Không nhập bọn với phường ngạo mạn kiêu căng.
2.nhưng vui thú với lề luật Chúa,
nhẩm đi nhẩm lại suốt đêm ngày.
3. Người ấy tựa cây trồng bên dòng nước
cứ đúng mùa là hoa quả trổ sinh,
cành lá chẳng khi nào tàn tạ.
Người như thế làm chi cũng sẽ thành.
câu 4-5: đường theo thế gian
4. Ác nhân đâu được vậy
chúng khác nào vỏ trấu gió thổi bay.
5. Nên ngày xử án, bọn ác nhân làm sao đứng vững,
quân tội lỗi đâu được hợp đoàn với chính nhân!
câu 6: kết về 2 đường
6. Vì Chúa hằng che chở
nẻo đường người công chính,
còn đường lối ác nhân,
đưa tới chỗ diệt vong.
"phúc thay, là một lời nhận định, khích lệ, lời khen
"đường quân tội lỗi: Đường ở đây nói về cách sống
"nhẩm đi, nhẩm lại:suy tưởng, nghiền ngẫm, suy gẫm.
"cây trồng bên dòng nước: cây đó ăn rễ sâu, không sợ khô héo
"số phận ác nhân: như trấu bay, không đứng vững, lảo đảo, nghiêng ngửa.
Chúa "biết" đường kẻ công chính, biết ở đây là để ý, che chở, yêu mến.
4. Cầu nguyện của Cựu ước:
Israel là dân gốc du mục, chăn chiên, dê, cừu, nên coi cuộc đời như cuộc hành trình, sống là đi. Nhưng đi sao cho đúng đường đúng hướng mới tìm được suối nước uống mà sống, đi lang thang trong sa mạc mênh mông khô cằn sẽ chết đói chết khát.
5. Cầu nguyện của Kitô giáo:
- Chúa Giêsu, đấng công chính, khi bị cám dỗ, và trong vườn cây dầu, đã không chọn theo ý mình, nhưng Người đã chọn theo ý Chúa Cha, là đường đưa đến sự sống.
- Người Kitôhữu: sống theo luật yêu thương, nhờ nước rửa tội, nhờ trái cây thập giá, ngày phán xét sẽ được CKT nhìn nhận.
Tv 2 Ðấng Messia chiến thắng
1. Thể văn:
Tv vương đế, đây là một bài ca soạn nhân lễ đăng quang của nhà vua tại Giêrusalem, về sau được hiểu về Dấng Messia.
2. Bố cục:
- Chư dân nổi loạn 1-3
- Chúa can thiệp 4-6
- Vua công bố sắc phong của Chúa
- Canh các bọn phiến loạn 10-12
3. Giải thích:
- Thời xưa các chư hầu thường lợi dụng thời gian trống ngôi vua để làm loạn. Ở đây các dân và vua chúa chống lại đức Messia, người được xức dầu làm vua. Theo tập tục của Israel, vua được tấn phong bằng xức dầu. vua là người thay mặt Chúa, nên chống vua cũng là chống Chúa Giavê.
- Duới đất xôn xao, trên trời bình thản. Chúa nhạo cười chúng, vì việc chúng chỉ là trò viển vông (c.1) Chúa chọn nhà Ðavit (c.6) và chọn riêng Sion.
- Tại Aicập và Babilon,trong nghi lễ phong vương có đọc bản sắc của thần ban cho tân vương, trong đó có khi vua được gọi là con. Hình ảnh đập vỡ bình sành cũng mượn từ Ai cập. xưa người ta viết tên các dân thù địch vào bình sành rồi đập vỡ, ngụ ý rủa các dân ấy.
- Tân vương khuyến cáo các phiến loạn hãy rút bài học từ lời Chúa mà thán phục: hãy phủ phục dưới chân Người.Chúa xử tốt với kẻ tin cậy Người.
4. Cầu nguyện của C.ư:
Sau thời lưu đầy Babylon, người Dothái đọc Tv này để cầu mong Ðấng Messia mau đến.
5. Cầu nguyện của T.ư:
GH Tân ước đọc Tv 2 để chiêm ngưỡng mầu nhiệm CKT, Người là Ðấng Messia, Con Thiên Chúa từ muôn đời (lễ Giáng sinh)vua quan chống đối Người (thứ Sáu thánh), nhưng Người chiến thắng(lễ Phục sinh) và lên làm Chúa (lễ Chúa Kitô vua).
Tv 23(24) Mục tử nhân hậu
Con chiên sẽ chăn dắt đoàn người được cứu thoát và dẫn đưa họ tới nguồn nước ban sự sống (Kh 7,17)
Đc: Trong đồng cỏ xanh tươi,
Chúa cho tôi vào nghỉ.
1. Thể văn:
Tv tín nhiệm, nói lên lòng tin tưởng vào Chúa, là mục tử nhân lành và chủ nhà hiếu khách.
2. Bố cục:2 phần: 1/ c 1-4 Chúa là mục tử nhân lành: dẫn dắt, bênh vực, cho ăn uống.
1. Chúa là mục tử chăn dắt tôi,
tôi chẳng thiếu thốn chi.
2. trong đồng cỏ xanh rì,
người cho tôi nằm nghỉ.
3. Bên dòng nước trong lành.
Người bổ sức cho tôi.
Người dẫn tôi trên đường ngay chính
Vì danh dự của Người.
4. Lạy Chúa, dầu qua lũng âm u,
con sợ gì nguy khốn,
vì có Chúa ở cùng.
Cây gậy Ngài bảo vệ,
Con vững dạ an tâm.
2/ c 5-6 Chúa là chủ nhà hiếu khách: tiếp đón, cho ở nhờ.
5. Chúa dọn sẵn cho con bữa tiệc
ngay trước mặt quân thù.
Đầu con, Chúa xức đượm dầu thơm,
Ly rượu con đầy tràn chan chứa.
6. Lòng nhân hậu và tình thương Chúa
ấp ủ tôi suốt cả cuộc đời, (xưng con ở đây là thưa với Chúa, xưng tôi là thưa với người ta)
và tôi được ở đền Người
những ngày tháng những năm dài triền miên.
1/ Mục tử: Israel, gốc là dân chăn nuôi súc vật ngoài đồng, nên hình ảnh người chăn chiên rất quen thân với họ. Cựu ước cũng nhiều lần gọi Giavê là mục tử của dân. Mục tử tốt là người săn sóc chiên, dẫn đến đồng cỏ xanh, suối nước mát, bảo vệ chiên khỏi mọi nguy hiểm của lang sói, trộm cướp.
2/ Chủ nhà: xức dầu thơm cho khách trong những dịp vui, cho khách ăn tiệc ngon, uống rượu và trú ngụ tại nhà.
4. Cầu nguyện của Cựu ước:
Đây là một Tv đầy thi vị, dùng những hình ảnh cụ thể để nói lên sự săn sóc che chở của Chúa cho dân người. Ngược lại dân Chúa đặt hết tin tưởng nơi Chúa.
5. Cầu nguyện của Tân ước:
1/ T.Ước ví Thiên Chúa như mục tử đi tìm chiên lạc (Lc 15,4-7), đặc biệt CKT là mục tử nhân lành, Người đưa ta ra khỏi bóng tối sự chết, dẫn ta tới nước rửa tội, ban sức mạnh bằng dầu thêm sức, cho ta tham dự bàn tiệc Thánh Thể.
2/ người tín hữu được những ơn đó, cũng xin Chúa dẫn mình đi trong đường ngay, để qua bóng tối sự chết được đưa vào nơi an nghỉ, và dự tiệc trong nhà Chúa mãi mãi.
Tv này có thể dùng trong nhiều dịp, nhất là khi cử hành Bí tích RT, TS, TT, và trong lễ an táng.
Tv 50(51) Xin Chúa tha thứ và đổi mới tâm hồn
Anh em phải đổi mới trí lòng, và mặc lấy con người mới (Ep 4, 23-24)
.............
1. Thể văn:
Lời cầu của một người ý thức được tội mình, xin tc tha, đổi mới con người và hứa dâng lễ tạ ơn.
2. Bố cục: chia 6 phần
1/ 3-4 nài xin Chúa thương
3. Lạy thiên Chúa,
xin lấy lòng nhân hậu xót thương con
mở lượng hải hà xoá tội con đã phạm.
4. Xin rửa con sạch hết lỗi lầm,
tội lỗi con, xin ngài thanh tẩy.
2/ 5-8 nhận tội mình
5. Vâng, con biết tội mình đã phạm
lỗi lầm cứ ám ảnh ngày đêm
6. Con đắc tội với Chúa, với một mình Chúa,
dám làm điều dữ trái mắt ngài.
Như vậy ngài thật công bình khi tuyên án,
liêm chính khi xét xử
7. Ngài thấy cho, lúc chào đời con đã vương lầm lỗi,
đã mang tội khi mẹ mới hoài thai.
8. Nhưng ngài yêu thích tâm hồn chân thật,
dậy con thấu triệt lẽ khôn ngoan
3/ 9-11 xin Chúa tẩy sạch tội
9. Xin dùng cành hương thảo
rảy nước thanh tẩy con,
con sẽ được tinh tuyền.
Xin rửa con cho sạch,
con sẽ trắng hơn tuyết.
10. xin cho con được nghe
tiếng reo mừng hoan hỉ
để xương cổt bị Ngài nghiền nát
được nhảy múa tưng bừng.
Xin ngoảnh mặt đừng nhìn bao tội lỗi
Và xoá bỏ hết mọi lỗi lầm.
4/ 12-14 xin ơn đổi mới tâm hồn
12. Lạy Chúa Trời,
xin tạo cho con một tấm lòng trong trắng,
đổi mới tinh thần cho con nên chung thuỷ.
Xin đừng nỡ đuổi con,
Không cho gần Nhan thánh,
Đừng cất khỏi lòng con,
Thần khí thánh của Ngài.
Xin ban lại cho con
Niềm vui vì được Ngài cứu độ
Và lấy tinh thần quảng đại đỡ nâng con.
5/ 15-19 hứa dâng lễ tạ ơn
15. Đường lối Ngài, con sẽ dạy cho người tội lỗi,
ai lạc bước sẽ trở lai cùng Ngài.
16 lạy thiên chúa con thờ
là thiên chúa cứu độ
xin tha chết cho con
con sẽ tung hô ngài công chính
17. Lạy chúa trời, xin mở miệng con
cho con cất tiếng ngợi khen ngài
18. Chúa chẳng ưa thích gì tế phẩm,
con có thượng tiến lễ toàn thiêu,
Ngài cũng không chấp nhận.
19. Lạy thiên chúa,
tế phẩm dâng ngài là tâm thần tan nát,
một tấm lòng tan nát giày vò
Ngài sẽ chẳng khinh chê.
6/ 20-21 nguyện xin cho thành thánh Sion
20. Xin rộng lòng tuôn đổ hồng phúc xuống sion
thành lũy Giêrusalem, xin Ngài xây dựng lại.
21. Bấy giờ ngài vui nhận tế phẩm luật truyền,
lễ vật toàn thiêu, lễ vật hiến tế.
Bấy giờ thiên hạ giết bò tơ
Dâng trên bàn thờ Chúa.
Câu 3-4: khẩn thiết với nhiều lời xin dồn dập: xin thương, xoá bỏ, rửa sạch, thanh tẩy. Tác giả muốn mình mau sạch tội là cái làm mình ra ô nhơ.
Câu 5-8: ý thức mình có tội là điều kiện đầu tiên để được ơn tha thứ, tác giả nhìn nhận tội phạm đến ai cũng là phạm đến Chúa "con đắc tội với Chúa". Câu 8, nói con người khi sinh ra đã yếu đuối và hướng về tội (đây chưa có ý nói về tội ađam)
Câu 9-11: hương thảo là thứ rau húng , trong Cựu ước dùng để rảy nước và máu lên người cần được tẩy tội, nhất là người cùi. Tội cũng được coi như cùi linh hồn.
Câu 12-14: tội nhân cần được tha, mà còn cần được đổi mới trong tâm để bền lòng theo Chúa. Nhờ sức mạnh Chúa đặt trong tâm hồn như thần khí thánh để thanh tẩy và lôi cuốn làm lành.
Câu 15-19: tác giả tin chắc Chúa đã nghe lời và tha tội. Khi được tha, ông hứa sẽ loan báo tình thương Chúa cho người khác để họ cũng trở về. Đó là cách ông biết ơn Chúa. Lễ vật của ông chính là lòng thống hối thiết tha chân thành.
Câu 20-21: những câu này đoán là được thêm vào sau thời lưu đầy để trở thành lời kinh của cộng đồng.
4. Cầu nguyện của C. Ước:
Tiêu đề của Tv (câu 2) dường như muốn nói rằng vua đavit đã làm Tv này sau khi đã bị ngôn sứ nathan trách vì tội ngoạ tình và sát nhân, nhưng nhiều người lại nghĩ rằng Tv này được soạn sau vào thời Giêrêmia và Egiekien....
Tv này có chiều sâu thần học hiếm có:
- Quan niệm về tội: là sự phản nghịch Thiên Chúa và làm cho con người trở nên nhơ bẩn, đáng bị phạt.
- Nhìn tội dưới ánh sáng lòng thương xót Chúa, không những Chúa tha thứ mà còn tạo nên con người mới.
Dụ ngôn người con phung phá gợi lại nhiều nét về Tv này...con đắc tội, như chết sống lại...
CKT đã đến báo cho loài người ơn tha thư của TC, người đem ơn tha thứ qua cái chết và phục sinh. Muốn được tha thứ, con người phải nhận tội tổ tông và tội riêng. Phải trông ơn tha thứ xuống qua CKT, và ơn thanh tẩy, đổi mới qua Chúa Thánh Thần.
Tv này có thể dùng để cầu cho mình, cho các tội nhân biết trở về, cho giáo hội được thanh luyện.
Tìm hiểu Thánh Vịnh - PSALM
Trả lời với trích dẫn
