|
|
CÁCH LÀM HẾT CÁC CHỨNG ĐÂU ĐẦU Ở TRẺ EM
Đau đầu là bệnh ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt là ở trẻ vị thành niên, với nhiều loại và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trước tuổi dậy thì, bệnh thường gặp ở nam nhiều hơn nữ, nhưng sau khi khởi phát thì lại gặp ở nữ nhiều hơn nam.
Một số kiểu đau đầu thường gặp ở trẻ em như sau:
Đau đầu cấp (cơn đau đầu đơn thuần, kèm có hay không có tiền sử trước đó):
Nguyên nhân thường là do: viêm hô hấp trên (có sốt hoặc không sốt), viêm xoang, viêm họng, viêm màng não (do vi rút hay vi khuẩn), migraine, cao huyết áp, lạm dụng chất gây nghiện (cocain), thuốc (methylphenidate, steroids...), độc chất (chì...), u não, não úng thủy, xuất huyết nội sọ...
Trong những nghiên cứu tại phòng cấp cứu về bệnh đau đầu của trẻ em, khi trẻ đau đầu có kèm theo một hay nhiều dấu hiệu như: thay đổi tri giác, cổ cứng, cử động mắt bất thường, liệt nửa người... Và những triệu chứng này đều có bệnh nền nghiêm trọng như xuất huyết nội, u não, viêm màng não.
Khi xuất hiện những cơn đau đầu cấp ở trẻ em, động tác can thiệp tức thì là nên đặt trẻ nằm ở nơi yên tĩnh, phòng tối, đắp khăn ẩm lạnh trên trán, giấc ngủ thường là phương pháp trị liệu hiệu quả nhất.
Đau đầu cấp - tái phát (kiểu đau đầu xen kẽ với những khoảng thời gian không triệu chứng)
: Đau đầu migraine (có hoặc không có tiến triển) là dạng đau đầu cấp - tái phát phổ biến nhất ở trẻ em. Trẻ đau đầu migraine có biểu hiện đau đầu từ năm cơn trở lên, kéo dài 1- 48 giờ, đau cả hai bên hoặc chỉ một bên trán, thái dương; cường độ đau từ trung bình tới nặng, tăng lên khi thực hiện các hoạt động thường qui, đi kèm với ít nhất một trong các yếu tố như buồn nôn hoặc nôn, sợ ánh sáng hoặc sợ âm thanh.
Điều trị migraine ở trẻ em được chia thành hai giai đoạn: các biện pháp chung và dùng thuốc. Biện pháp chung đầu tiên là phải khẳng định chắc chắn đối với bệnh nhân và người chăm sóc về nguyên nhân của đau đầu.
Những biện pháp trị liệu tổng quát khác bao gồm xác định và loại trừ các yếu tố khởi phát cơn đau đầu, điều hòa phong cách sống. Những yếu tố khởi phát đau đầu migraine phổ biến ở trẻ em là gián đoạn giấc ngủ, lỡ bữa ăn, lạm dụng thuốc giảm đau và stress.
Cũng nên lưu ý tình trạng nghiện hay cai nghiện caffeine có thể gây ra cơn đau đầu ở trẻ vị thành niên (có một số trẻ vị thành niên dùng nhiều loại nước ngọt có caffeine hay uống vài ly cà phê mỗi ngày). Đa số trẻ bị migraine không cần dùng thuốc. Việc dùng thuốc điều trị hay không do bác sĩ quyết định.
Ngoài ra còn có các hội chứng đau đầu cấp - tái phát khác ở trẻ em và trẻ vị thành niên như: đau đầu kiểu căng thẳng (xảy ra ở trẻ em nhưng chưa có nghiên cứu nghiêm túc), đau đầu do rối loạn khớp thái dương hàm (ít gặp), đau nửa đầu kịch phát (đặc trưng bởi những cơn đau nhiều quanh hốc mắt kéo dài 5-30 phút và xảy ra nhiều lần trong ngày), đau đầu vùng chẩm (đặc trưng bởi những cơn đau như dao đâm ở vùng cổ trên hay vùng chẩm và thường xảy ra khi gập cổ hay xoay đầu)...
Đau đầu mãn - tiến triển (tăng từ từ về tần suất đau và độ nặng):
Nguyên nhân là do trẻ bị u não, não úng thủy (tắc nghẽn hay thông thương), não giả u, áp xe não, bướu máu, túi phình mạch máu và các bất thường mạch máu, thuốc, độc chất... Đau đầu mãn - tiến triển có tiên lượng xấu nhất trong các kiểu đau đầu, liên quan đến việc gia tăng dần về tần suất và độ nặng của cơn đau theo thời gian.
Khi đau đầu có kèm theo thay đổi tình trạng tâm thần, bất thường của cử động mắt, méo đĩa thị, bất đối xứng về vận động hay cảm giác... phải nghi ngờ có bệnh lý nội sọ. Với những bệnh nhân đau đầu mãn - tiến triển phải được chẩn đoán hình ảnh để kịp thời có biện pháp điều trị can thiệp.
Đau đầu mãn - không tiến triển (mãn tính - hằng ngày, đau đầu thường xuyên):
Còn gọi là đau đầu mãn hằng ngày. Tỷ lệ bệnh ở trẻ vị thành niên là 0,2 - 0,9%. Nhiều trẻ vị thành niên bị đau đầu liên tục không dứt. Có khi đau đầu kéo dài hơn hoặc bằng bốn giờ và xảy ra trên 15 lần trong một tháng.
Với kiểu đau đầu này phải chú ý xác định các yếu tố làm khởi phát hay làm nặng thêm những cơn đau đầu ở góc độ nguyên nhân tâm lý và giáo dục. Từ đó có kế hoạch điều trị toàn diện (phân tích các thói quen ngủ, tập thể dục, chế độ ăn uống, học tập...) như tham vấn, xử trí stress, liệu pháp hành vi... Chú ý không nên dùng thuốc ngủ cho những bệnh nhân đau đầu mãn tính hằng ngày.
Đau đầu phối hợp (đau đầu cấp - tái phát chồng lên kiểu đau nền mãn tính - hằng ngày):
Đau đầu kiểu phối hợp là đau đầu migraine chồng lên nền kiểu đau đầu mãn tính hằng ngày. Điều trị tương tự như đau đầu mãn tính hằng ngày, kết hợp với tâm lý và hành vi liệu pháp, sử dụng thuốc giảm đau và các thuốc dự phòng.
Đau đầu kiểu căng thẳng thần kinh:
Còn được gọi là đau đầu co cơ hay đau đầu tâm lý - nữ thường bị nhiều hơn nam, bệnh nhân chủ yếu ở tuổi trung niên. Thường đau ở hai bên đầu, bắt đầu từ vùng dưới chẩm hay hai bên thái dương rồi lan ra cả đầu. Đau thường xuyên, không có cảm giác đập theo mạch nẩy, có cảm giác như đầu bị bó chặt lại từ hai thái dương hay vùng chẩm, vùng cổ, khởi phát từ từ, có thể kéo dài nhiều ngày, nhiều tuần... Bệnh nhân thường là những người trầm cảm, lo âu. Những người dùng thuốc giảm đau kéo dài cũng hay bị đau đầu mãn tính kéo dài diễn ra hằng ngày rất giống với kiểu này. Việc điều trị chứng đau đầu do căng thẳng thần kinh thường bằng các loại thuốc an thần, thuốc chẹn beta hay chống trầm cảm.
2. Đau đầu từng chuỗi:
Là một loại đau đầu do căn nguyên mạch máu - gặp chủ yếu ở nam giới tuổi trung niên và phần lớn là có hút thuốc. Các cơn đau xuất hiện sau khi ngủ từ 1 đến 3 giờ và khi tỉnh dậy đã thay đau đầu nặng. Các cơn đau hay tái phát, ngày có thể đau nhiều lần và kéo dài nhiều ngày hay nhiều tuần liền. Cơn đau chỉ khu trú ở một nửa đầu, đau nhiều ở sau mắt lan ra trán và thái dương, cảm giác đau ở sâu và không đập theo nhịp mạch. Kèm theo có thể là mặt nề, chảy nước mắt, ngạt mũi, chảy nước mũi, ra nhiều mồ hôi, sa mí mắt và co đồng tử cùng bên, không buồn nôn và nôn. Hiện nay loại đau đầu này được coi là những rối loạn thần kinh -hóa học có chu kỳ của cơ thể. Việc điều trị thường bằng corticoid, lithium, methysergid v.v...
3. Đau nửa đầu:
Là một loại đau đầu do căn nguyên mạch máu, xuất hiện thành từng cơn và nguyên nhân vẫn chưa được biết rõ. Có hai dạng lớn của loại này là:
* Đau nửa đầu không có triệu chứng báo trước: Thường xuất hiện vào buổi sáng khi mới ngủ dậy, có khi là ban đêm và ít khi xảy ra vào ban ngày. Cơn đau thường khởi phát từ từ và đạt đến đỉnh cao sau vài giờ. Lúc đầu chỉ đau ở một bên đầu (thường ở vùng thái dương - trán) rồi dần dần lan ra cả đầu - đau chủ yếu là ở phần sọ, ít khi thấy đau ở phần mặt. Loại đau này có đặc điểm là đau theo nhịp đập của mạch và nặng lên khi hoạt động nên bệnh nhân thường thích nằm trong buồng tối yên tĩnh. Kèm theo có thể thấy buồn nôn và nôn, mạch chậm, huyết áp đôi khi có thể cao và nhạy cảm với các mùi. Cơn đau thường kéo dài từ vài giờ tới vài ngày và để lại cảm giác ê ẩm trong đầu sau đó.
* Đau nửa đầu có triệu chứng báo trước: Thường khởi đầu bằng những triệu chứng thần kinh khu trú ở vỏ não hoặc thùy não rồi phát triển dần dần trong 5-20 phút, kéo dài ít hơn 60 phút. Tiếp theo đó là đau đầu, buồn nôn và sợ ánh sáng. Có thể rối loạn thị lực cùng bên với phía có đau đầu, có cảm giác dị cảm như kiến đốt, kim châm, yếu nửa người hay nói khó hoặc mất ngôn ngữ. Các triệu chứng kéo dài dưới 60 phút và sẽ hồi phục hoàn toàn - đây là điểm khác biệt lớn nhất để phân biệt với những chứng đau đầu khác.
Trong lúc đang đau nửa đầu nên tránh stress, kiêng ăn sôcôla, phomat, cà phê, rượu, thuốc lá hay thuốc ngừa thai vì chúng có thể tạo điều kiện cho bệnh dễ xuất hiện hơn. Việc điều trị chứng đau nửa đầu thường phải sử dụng đến các thuốc nhóm ergotamin. Phòng bệnh đau nửa đầu bằng các thuốc chẹn beta, ức chế canxi và kháng serotonin.
Các theo dõi khoa học gần đây nhận thấy những người đau nửa đầu thường tăng nhiều hơn nguy cơ mắc bệnh hen suyễn. Một số khác lại thấy có nhức đầu sau khi quan hệ tình dục (ở cả nam lẫn nữ). Ngoài ra vi khuẩn Helicobacter Pylori (thường gây ra chứng bệnh viêm loét dạ dày tá tràng) cũng có vai trò trong một số trường hợp đau đầu do sự gây viêm và biến đổi nội mạc mạch máu của chúng, cách chữa loại đau đầu này chỉ đơn giản là dùng kháng sinh.
Trong đời sống hằng ngày nếu bị đau đầu chúng ta cũng có thể loại bỏ chúng bằng một vài động tác nhẹ nhàng như bấm mạnh vào điểm giữa hai lông mày và day thành những vòng tròn nhỏ rồi đặt hai ngón tay trỏ vào góc ngoài của hai đuôi mắt và xoa vuốt ngược lên phía trên. Sau đó đặt 2 ngón tay trỏ lên huyệt thái dương và xoa thành những vòng tròn nhỏ. Việc cử động và xoa bóp cổ gáy cũng có hiệu quả tương tự vì chúng làm giảm bớt sự căng thẳng và co rút gây đau của các cơ ở vùng vai gáy.
Để phòng ngừa chứng đau đầu nên hạn chế dùng rượu, sôcôla, đồ ăn nhiều mỡ, mì chính, dùng ít các gia vị cay nóng... và cố gắng hạn chế mất ngủ, stress hay hút thuốc lá.
Tình trạng thiểu năng tuần hoàn não (thiếu máu não) cũng là một nguyên nhân phổ biến hiện nay gây ra chứng đau đầu phổ biến và thường xuyên cho người bệnh. Đối với các bệnh nhân này, lời khuyên là nên sử dụng các thuốc giúp tăng cường tuần hoàn máu não.
Sinh hoạt, ăn ngủ điều độ và tập thể dục hằng ngày cũng có tác dụng rõ rệt trong việc điều hòa các căng thẳng thần kinh và giúp cho giấc ngủ thuận lợi hơn. Ngoài ra trước khi đi ngủ và sáng sớm lúc thức dậy nên dùng bàn tay xoa bóp vùng trán, hai bên thái dương và quanh hai hố mắt, đỉnh đầu... giúp bạn hạn chế được sự phát sinh của các cơn đau đầu.
|
|
Cách làm hết nhức đầu bằng những mẹo đơn giản hiệu quả
Trả lời với trích dẫn
