Thánh Giu-se
Một tình yêu chung thủy
Có một điều gì đó đẹp hơn sự ra đời của tình yêu: đó là tính chung thủy kiên trì của tình yêu.
Khi tình yêu chớm nở, nó được tẩm bằng một cảm xúc thơ ca tạo điều kiện thuận lợi cho việc tự hiến mình. Nhưng cảm xúc này có thể hao mòn với thời gian. Một khi những giây phút hăng hái và phấn khởi ban đầu qua đi, kẻ yêu đương thường đối mặt với một thực tại ít dễ chịu hơn thực tại mà anh ta tin là nhin thấy; anh ta đo lường nhiều hơn những đòi hỏi của sự hy sinh do việc tự hiến mình. Vấn đề chung thủy được đặt ra cho y: y sẽ còn kiên trì trong sự hiến dâng của mình hay không khi y không còn cảm nhận sức quyến rũ ban đầu, và sức lôi cuốn tình cảm đã suy yếu?
Thánh Giuse đã là người không đặt vấn đề về sự dâng hiến của chính ngài nữa. Tình yêu của ngài, thực sự và mạnh mẽ đã chung thủy cho đến tận cùng. Thánh Giuse trung thành với Thiên Chúa, ngài đã chấp nhận trọn vẹn ý muốn của Người trong mọi hoàn cảnh. Ngài đã chung thủy với Đức Maria, trong sự kết hợp mà trong đó ngài vừa tôn trọng mầu nhiệm cá nhân của vị hôn thê, vừa tâm đầu ý hợp hoàn toàn với Đức Maria, mà không lo lắng, hay ngại ngùng. Ngài đã trung thành với Chúa Giê-su, đối với Người tình yêu của người cha tự hiến mà không tính toán, bằng cách chỉ quan tâm đến lợi ích của đứa con.
Hơn nữa, lòng trung thành với Đức Maria và Chúa Giê-su là một hậu quả của lòng trung thành đối với Thiên Chúa. Tình yêu này đối với Thiên Chúa là điều cơ bản nhất trong tâm hồn của thánh Giuse, và nó điều khiển tất cả những gì còn lại. Nếu cuộc hôn nhân của ngài rất đáng chú ý vì sự trung thành, nguyên nhân cuối cùng là Đức Maria và ngài, cả hai đều có sự chung thủy tuyệt đối đối với Thiên Chúa; sự trung thành này làm cho các ngài trung thành với nhau.
Lịch sử của dân tộc Israel chứng thực một cách đầy đủ cái giá mà Thiên Chúa gắn kết với sự trung thành của tình yêu. Vì vậy, lịch sử này được đánh dấu bằng một thảm kịch, thảm kịch của một người vợ phản bội tình yêu của mình. Thiên Chúa muốn trở thành một vị Hôn Phu đối với dân tộc được chọn; Người là vị Hôn Phu lý tưởng, dâng hiến tình yêu đẹp đẽ nhất và luôn trung thành dù mọi trở ngại. Nhưng về phía dân Israel, đã có những sự bất trung nhãn tiền lặp đi lặp lại; vì thế dân tộc đã được so sánh với một người vợ ngoại tình.
Thánh Giuse đã biết những lời khiển trách này, các ngôn sứ đã thốt ra những lời đó nhân danh vị Hôn Phu bị tổn thương trong tình yêu. Sự trung thành mà Thiên Chúa yêu cầu dân của Người, Người đã muốn gìn giữ nó trong cách hành xử cá nhân của Người. Đó không chỉ là sự kiên trì trong việc thực hiện những quy định của luật Chúa; chủ yếu đó là sự phóng khoáng bền bỉ của một trái tim muốn thực hiện mọi thứ vì tình yêu. Vì thánh Giuse biết rằng Thiên Chúa ước ao sự trung thành sâu đậm này.
Sự trung thành này, với sự trung thành của Đức Maria sẽ đánh dấu một bước ngoặt trong lịch sử nhân loại. Ngược lại với quá khứ của Israel, nó làm chúng ta thấy trước sự trung thành tuyệt đối của Giáo Hội, sự trung thành mà không gì có thể làm tổn hại và xúc phạm
Vì thế, trong tâm hồn trung thành của thánh Giuse, Thiên Chúa tìm được điều ngài đang tìm nơi con người. Người đón nhận câu trả lời mà Người luôn mong đợi ở tình yêu của ngài, một câu trả lời phóng khoáng, chắc chắn và bền bỉ. Tình yêu của Người là vĩnh hằng, Người không thể thỏa mãn khi gặp gỡ nơi những người mà Người yêu thương một tình yêu thoáng qua , đầy dãy những dao động , sẵn sàng biến mất khi xảy ra những khó khăn. Nơi thánh Giuse, Người vui mừng vì tìm được một tính kiên trì không thể lay chuyển trong tình yêu, một sự bướng bỉnh im lặng cống hiến mọi thứ.
Nếu như thánh Giuse, cùng lúc với Đức Maria sửa sai cho những bất trung của Israel, ngài cũng sửa sai cho toàn bộ sự bất trung đầu tiên, sự bất trung của đôi vợ chồng đầu tiên của nhân loại. Nơi thánh Giuse và Đức Maria, Thiên Chúa đã gỡ lại cho điều đã diễn ra ở cội nguồn nhân loại, khi Adam và Eve đã phản bội lòng tin tưởng mà tình bạn của Thiên Chúa đã trao cho họ. Chiến thắng của ân sủng vượt quá xa cái gọi là sự sa ngã. Vì chỉ cần một phút để trở nên bất trung, nhưng để trung thành, phải cần cả một thời gian dài của đời sống con người. Thánh Giuse và Đức Maria dâng cho Thiên Chúa lòng trung thành của toàn bộ cuộc đời các ngài, và của từng phút. Điều mà Thiên Chúa mong đợi từ người đàn ông đầu tiên và người đàn bà đầu tiên và không thể nhận được, cuối cùng Người đã đón nhận nó với một sự hoàn hảo không khiếm khuyết từ đôi vợ chồng khiêm tốn ở Nazareth. Ở đó, Người đã chiến thắng bởi quà tặng mà hai tâm hồn ban cho Người từ một tình yêu trọn vẹn, luôn trung thành..
Đúng ra chính Thiên Chúa mới là tác giả đầu tiên của lòng trung thành này.
Con người yếu đuối và thay đổi; tự chính mình, con người không có khả năng về một lòng trung thành trọn vẹn. Con người dễ chuốc lấy hậu quả gián tiếp của những thay đổi về những tình cảm riêng tư. Chúng ta đã nhận thấy rằng khi tình yêu bị phai nhạt cảm xúc nâng đỡ sự nhiệt tình, nó có nguy cơ lụn bại. Vì thế, người nào dấn thân vào một tình yêu đồng thời tuyệt đối tự tin vào những sức lực trung thành riêng của mình, sẽ có nguy cơ cảm thấy yếu đuối một cách bất ngờ. Ước gì con người tin vào thời gian vĩnh cửu của một tình yêu và ngay sau đó nắm bắt được ảo tưởng của họ!
Thánh Giuse tin tưởng vào thời gian lâu bền của tình yêu ngài, nhưng ngài chỉ dựa trên Thiên Chúa để bảo đảm điều đó. Sự Mạc Khải của Cựu Ước đã chứng tỏ cho ngài thấy rằng trước một sự trung thành chập chờn và có thể có những lầm lạc lâu dài của con người, sự trung thành của Thiên Chúa vẫn luôn vững chắc như đá tảng. Trong khi Thiên Chúa luôn thất vọng vì cách hành xử của con người, con người có thể kinh ngạc về sự bền bỉ của tình yêu Thiên Chúa. Tình yêu này không bao giờ để cho ai phải thất vọng bởi những câu trả lời dững dưng và thù địch mà họ đón nhận. Tình yêu không ngừng tự hiến dâng, cho dù có những điều xúc phạm. Bởi vì tình yêu này luôn sẵn sàng nâng đỡ thiện ý của con người, thánh Giuse đã đặt vào đó toàn bộ sự tin tưởng của ngài. Ngài mở lòng đón nhận sức mạnh của lòng trung thành Thiên Chúa để một khi gặp tình trạng bất lực, nó sẽ trở thành lòng trung thành của con người.
Vả lại ngài biết rằng đối với thời gian của Đấng Messia, Thiên Chúa đã hứa chính Người sẽ bảo đảm lòng trung thành của những kẻ mà Người sẽ đón nhận trong giao ước vĩnh cửu. Đó sẽ là một khía cạnh của sứ mạng thuộc về Đấng Cứu Thế. Vì thế thánh Giuse có thể hiểu rằng lòng trung thành của ngài được Thiên Chúa ban cho thuộc về quà tặng trung thành lớn lao mà Thiên Chúa sẽ dành cho loài người
Được thiết lập trên nền tảng thần thánh này, lòng trung thành của thánh Giuse vượt qua tất cả những biến cố của cuộc đời trong tình trạng nguyên vẹn. Cho dù một vài rung chuyển hoặc thử thách đến gây xáo trộn cuộc sống của mình, thánh Giuse vẫn gìn giữ tính hào phóng của quà tặng. Trong những lúc tối tăm và mệt mõi, lúc tâm hồn không còn thích thú bất cứ điều gì và có xu hướng hoài nghi mọi thứ, ngài không để cho mình đi chệch khỏi con đường; ngài vẫn vững vàng không hề nao núng. Vào giờ cám dỗ, ngài tỏ ra không bị lung lay, không nhượng bộ cho bất cứ sự hài lòng nào đối với sự dữ mà Satan muốn lôi kéo ngài vào. Ngài biết vào lúc đó không cần phải tranh luận; phải mong muốn trung thành, thật đơn giản, và tống khứ một cách rõ ràng những xúi giục của tên cám dỗ.
Thánh Giuse biết trở nên trung thành trong những việc lớn và trong những việc nhỏ. Trong những chi tiết nhỏ nhất của cuộc sống hàng ngày, ngài sống bằng một tình yêu vĩ đại. Vì vậy ngài không để cho tính khí của ngài, và những phản ứng theo bản năng tự do hành động, điều này sẽ dẫn đưa ngài đến bất cứ biến đổi nào trong cách cư xử. Ngài đáp ứng với thánh ý Thiên Chúa trong mọi sự, mà không để tâm đến những ấn tượng và cảm xúc của mỗi lúc. Cuộc đời của ngài chủ yếu được tạo nên không phải bằng sự chú ý hướng đến bản ngã riêng và những tâm trạng khác nhau của nó, nhưng từ lòng trung thành đối với người khác. Để hành động, ngài ngắm nhìn Thiên Chúa.
Tình yêu và sự đáp trả cho tình yêu, đó là lòng trung thành của thánh Giuse. Đôi khi, người ta có thể nghĩ rằng lòng trung thành là một thứ gì đó đơn điệu, chán ngắt, không có sức sống. Nơi thánh Giuse, đó là một đời sống mãnh liệt, đời sống của một tình yêu không ngừng lan tỏa ra, được đổi mới trong tính cách đa dạng của những hoàn cảnh, và tình yêu đó biết trở nên anh hùng trong sự hiến dâng im lặng, đồng thời thôi thúc nó cho đến cùng.
Tác giả: Jean Galot, S.J. (Giáo sư Thần học)
Chuyển ngữ: Thiên Hựu và Kim Ngân