Đức Cha Vinh-Sơn Phạm văn Dụ, cố GM Lạng Sơn.

Hồi tưởng một chặng đường quá khứ nhân ngày cải táng ĐC Vinh-son.
Trich từ bài: Cảm nghĩ về kỉ niệm 100 năm ​Địa Phận Lạngsơn. (NhomBaoHoaLa.com/5. Cảm nghĩ riêng tư)

…Thế rồi tình hình đất nước thay đổi. Địa Phận Lạng Sơn còn gặp nhiều khó khăn hơn bao nhiêu địa phận khác. Vì ở địa đầu xa xôi, nghèo khó về vật chất cũng như tinh thần, thiếu linh mục nên phần mục vụ thiếu thốn mọi nơi. Các xứ đạo suy sụp, giáo dân phân tán. Địa phận Lạng Sơn chỉ còn một mình Đức Cha Vinh Sơn Dụ (sau này có thầy già Quỳnh được làm linh mục).

Đức Cha Dụ: một Đức Cha cô đơn nhất nước, lẻ loi nhất nước; một con người dáng dấp mảnh mai, ăn mặc dản dị, ăn nói nhỏ nhẹ, khiêm nhường. Từ những năm làm Linh mục, dạy ở Tiểu Chủng viện Giuse đến khi làm Giám Mục, Ngài không hề thay đổi. Một mình Ngài với chiếc xe đạp cọc cạch đi “làm phúc” cùng khắp mọi xứ xa xôi. Một lần Ngài đi lên miệt Cao Bằng để làm mục vụ, gặp trời mưa bão, đường trơn phải vừa đạp xe vừa dắt xe nên đến khi trời tối phải nghỉ lại một nhà người quen ở dọc đường. Cha con bụng đói nhưng biết rằng chủ nhà cũng nghèo nên không dám xin ăn, nhưng rồi gia chủ cũng biết và nấu được một tô mì cho cha con chia nhau húp. Những câu chuyện hy sinh của Ngài thì nhiều lắm kể cả những chuyện đau lòng, từ bên ngoài cũng như từ bên trong nội bộ, mà Ngài phải gánh chịu cũng không ít. Đáng kể nhất là khi Ngài lâm bệnh nặng, không còn đi đứng được nhưng mỗi sáng sớm Ngài vẫn đi lê lết ra nhà nguyện (trong khuôn viên tiểu chủng viện cũ) để dâng thánh lễ. Nhìn cảnh tượng một Giám Mục phải đứng run rẩy dựa ngực vào bàn thờ, bên cạnh có cậu giúp lễ một tay đỡ Đức Cha, tay kia cầm khăn để thỉnh thoảng lau nước miếng cho Ngài (mỗi khi Ngài thều thào đọc kinh lễ thì nước miếng lại chảy dầm dề xuống).

Tại sao ở tình trạng bệnh hoạn khốn khổ như thế mà Ngài vẫn cố gắng dâng lễ hằng ngày?
Thưa, vì cả địa phận đau thương tan tác, thiếu thốn Tư Tế nên Ngài phải cố gắng dâng lễ hằng ngày để giữ “hương khói” cho địa phận.

Trong những ngày tháng cuối đời, Ngài nằm trong bệnh viện Lạng Sơn, nằm chung một phòng chật chội với nhiều bệnh nhân khác, không phân biệt địa vị, sang hèn. Khó ai biết đây là một vị Giám Mục. Giúp đỡ Ngài trong thời gian này là một người cháu. Ngài qua đời trong lặng lẽ cũng như cuộc sống giản dị của Ngài…

Nguyễn Thất-Khê.