Nhà thờ Chánh Toà Kontum làm bằng danh mộc, tồn tại đến ngày hôm nay. Ai đi ngang qua cũng thán phục khen ngợi tài khéo léo của những người xây dựng nên nó; nhưng thiết nghĩ ít ai biết cặn kẽ, đầy đủ và rõ ràng về lai lịch ngôi thánh đường này hình thành như thế nào. Chúng tôi xin mạo muội trình bày cách vắn gọn về ngôi Nhà thờ Chánh Toà Kontum, như để đánh dấu 95 năm tính từ ngày khởi công xây dựng (1913-2008) và 90 năm kể từ ngày khánh thành (1918-2008) và làm phép thánh hiến ngôi nhà thờ cổ kính, thân thương của các Kitô hữu thuộc giáo phận, một giáo phận đã có bề dày lịch sử 160 năm (1848-2008). Chúng tôi dựa vào những văn bản viết như tiểu sử của cha Bề Trên Vialleton Truyền, cha Joseph Décrouille Đệ, cha Bề Trên Kemlin Văn, các cha liên hệ và các bản tường trình hằng năm về Trụ sở Hội Thừa sai Hải ngoại Pháp (MEP) của các Giám mục đại diện tông toà Đông Đàng Trong năm 1913 và 1918, cũng như nguyệt san Hlabar Tơbang 1913 của địa phận Kontum, và các chứng từ của các cha đặc trách Nhà Thờ Chánh Toà trong những năm qua.
Chúng tôi xin trình bày tập nghiên cứu về cội nguồn lai lịch xây dựng Nhà Thờ Chánh Toà Kontum trong hai phần chính:
PHẦN I: Quá trình xây dựng, bảo quản ngôi thánh đường Kontum đến năm tu sửa (năm 1995-1996)
PHẦN II : Tu sửa năm 1995-1996 và hiện trang nhà thờ Chánh Toà Kontum.