|
|
2
Bàn tay định mệnh
Mùa xuân năm kỳ diệu ấy tôi ở Beirut. Các khu vườn tràn ngập hoa tháng Nisan và cỏ xanh lục trải thảm phủ kín mặt đất, tất cả như thể bí mật của địa cầu được vén lộ cho Thiên đàng. Những cây cam cây táo trỗ lộc trông giống các tiên nga Houri hay các cô dâu trong y trang trắng nõn nà, được thiên nhiên phái tới để truyền cảm hứng cho thi sĩ.
Khắp nơi mùa xuân đều đẹp nhưng đẹp nhất ở Li-băng. Xuân như một thần linh lang thang khắp mặt đất nhưng lơ lửng trên Li-băng, đàm đạo với các vua chúa và các ngôn sứ, ca hát với dòng sông bài Nhã ca Salomon và lặp lại với những cây Tuyết tùng Thiêng liêng của Li-băng hồi ức về một thời cổ huy hoàng. Beirút không bao giờ bị lầy lội mùa đông và bụi mù mùa hạ. Nó như cô dâu trong mùa xuân hoặc như thiếu nữ ngồi bên bờ suối hong khô làn da mịn màng dưới ánh mặt trời.
Ngày nọ giữa tháng Nisan, tôi ghé thăm một người bạn nhà ở cách thành phố Beirut đẹp say đắm ấy một quãng khá xa.
Trong lúc chúng tôi đang trò chuyện, có một người cao niên tướng mạo phương phi, khoảng sáu mươi lăm tuổi, đi vào. Khi tôi đứng lên chào, bạn tôi giới thiệu với tôi ông ấy là Farris Effandi Karamy và kế đó nói cho ông biết tên tôi, kèm theo vài lời tán tụng. Ông cụ nhìn tôi một lúc, đưa tay lên bóp bóp trán như cố nhớ ra điều gì. Rồi ông mỉm cười bước tới gần tôi và nói:
"Anh là con trai của một người bạn rất thân với tôi. Tôi sung sướng được thấy lại người bạn ấy trong con người của anh."
Những lời nói ấy của ông làm tôi rất xúc động và tôi bị cuốn hút vào ông như con chim theo bản năng tìm về tổ trước giờ giông bão đến. Sau khi chúng tôi cùng ngồi xuống, ông cụ kể cho tôi nghe tình thân hữu của ông với cha tôi và nhắc lại thời gian cả hai cùng trải qua bên nhau. Người cao niên thích hồi tưởng những ngày thanh niên của mình giống người tha hương khao khát trở về quê cũ. Ông cụ cảm thấy thú vị khi kể những chuyện thời quá khứ chẳng khác nào thi sĩ sảng khoái khi đọc lại bài thơ hay nhất của mình.
Về mặt tinh thần, Farris Effandy Karamy sống với quá khứ vì hiện tại lướt đi lẹ làng và đối với ông, tương lai càng lúc càng tới gần sự quên lãng. Một giờ đầy ắp những hoài niệm thời cũ trôi qua rất nhanh như những chiếc bóng của hàng cây trên mặt cỏ. Khi sắp sửa ra về, ông cụ đặt bàn tay trái lên vai tôi, tay phải bắt tay tôi và nói:
"Hai chục năm nay, ta không gặp cha của anh. Ta hi vọng anh sẽ thay chỗ của ông ấy để thường xuyên đến thăm ta."
Với lòng biết ơn và cảm giác dễ chịu, tôi hứa sẽ thực hiện nghĩa vụ con cháu đối với một người bạn thân thiết của cha tôi.
Khi Farris Effandy ra khỏi nhà, tôi yêu cầu anh bạn kể cho tôi nghe thêm về ông cụ. Bạn tôi nói:
"Tại Beirut này tôi không biết có người đàn ông nào khác mà giàu có khiến cho nhân từ và nhân từ làm cho giàu có. Ông cụ Ferris Effandy là một trong vài kẻ đến với thế giới này rồi từ biệt nó mà không làm thiệt hại ai. Tuy thế, loại người ấy thường khốn khổ và chịu áp bức vì họ không đủ khôn ngoan để tự cứu mình thoát khỏi móng vuốt nham hiểm của kẻ khác. Ông cụ có một đứa con gái tính nết y như cha, với nhan sắc và duyên dáng không sao tả hết. Và cô ấy cũng sẽ bị khốn khổ vì sự giàu có của người cha đang đặt con gái bên bờ vực kinh hoàng."
Khi người bạn thốt ra những lời ấy, tôi để ý thấy vẻ mặt anh ám bóng mây. Và anh nói tiếp:
"Farris Effandi là một ông cụ lương thiện tốt bụng với tâm hồn cao thượng, nhưng ông ấy thiếu sức mạnh ý chí. Ông bị người đời dẫn đi như một người mù. Con gái của ông, dẫu kiêu hãnh và thông minh, nhưng hoàn toàn nghe theo lời cha. Và đó là bí mật sâu kín trong cuộc sống của hai cha con. Bí mật này bị một kẻ hiểm độc phát hiện. Kẻ đó là Giám mục Bulos Galib, một con người quỉ quyệt ẩn núp đằng sau cuốn Phúc âm. Ông ta là nhà lãnh đạo tôn giáo địa phương này và là kẻ biết cách làm cho người đời tin rằng mình nhân từ và cao thượng. Dân chúng nghe lời ông và bị ông dẫn đi như đàn cừu tới lò sát sinh.
"Giám mục ấy có một đứa cháu lòng đầy hận thù và hư đốn. Trước sau gì cũng sẽ tới ngày ông ta dàn dựng cho cháu trai của mình ở bên phải và con gái của Farris Effandi ở bên trái còn bàn tay độc dữ của ông cầm vòng hoa cưới đặt lên trên đầu hai đứa, để cột chặt nàng trinh nữ thuần khiết vào gã bại hoại ô uế kia, và đưa tâm điểm của ngày vào giữa lòng đêm.
"Tôi chỉ có thể cho anh biết như thế thôi về Farris Effandi và con gái của ông cụ ấy; anh đừng hỏi tôi thêm câu nào nữa."
Nói xong những lời đó, anh bạn tôi quay mặt về hướng cửa sổ như thể đang dự tính giải quyết vấn đề của cuộc sống con người bằng cách chú mục vào vẻ đẹp của vũ trụ.
Khi rời ngôi nhà của người bạn, tôi nói với anh ấy rằng vài ngày nữa, tôi sẽ tới thăm Farris Effandi để hoàn thành lời hứa và vì tình bằng hữu đã kết hợp ông cụ ấy với thân phụ tôi.
Nghe vậy, anh nhìn tôi một chốc. Và tôi để ý thấy vẻ mặt anh bỗng biến sắc như thể mấy lời đơn giản của tôi vén lộ cho anh một ý tưởng mới.
Kế đó, với động thái lạ lùng, anh nhìn thẳng mặt tôi với ánh mắt đầy tình yêu, thương cảm và sợ hãi, cái nhìn của một ngôn sứ thấy trước những gì không kẻ nào khác có thể dự báo. Rồi môi anh run run nhưng anh vẫn im lặng khi đưa tôi ra cửa. Cái nhìn lạ lùng của anh đi theo tôi và tôi không thể nào hiểu nổi ý nghĩa của nó cho tới khi tôi trưởng thành trong thế giới của trải nghiệm, nơi các con tim hiểu nhau bằng cảm nhận và là nơi tinh thần chín chắn nhờ am hiểu.
3
Đường vào điện thờ
Suốt mấy ngày, tôi bị cô đơn khống chế và thấm mệt với bộ mặt ảm đạm của sách vở. Tôi thuê chiếc xe ngựa và khởi sự đi tới nhà của Farris Effandi. Khi tới rừng thông dân chúng thường ra cắm trại, xa phu quành xe theo một lối đi riêng phủ bóng những hàng cây cao mọc hai bên đường. Trong lúc xe chạy ngang đó, chúng tôi có thể ngắm vẻ đẹp của các bãi cỏ xanh thẩm, các vườn nho và nhiều cây hoa tháng Nisan vừa kết nụ.
Vài phút sau, xe dừng bánh trước một toà nhà đơn độc tọa lạc giữa một hoa viên xinh đẹp. Hương thơm hoa hồng, hoa sơn chi và hoa lài tràn ngập không khí. Tôi thấy Farris Effandi bước ra đón tôi. Kế đó, với lời chào mừng nồng nhiệt và chân thật ông dẫn tôi vào nhà. Ngồi bên tôi và nhìn tôi như người cha sung sướng thấy con trai của mình, ông hỏi tôi dồn dập những câu hỏi về đời sống, tương lai và việc học hành của tôi.
Tôi sốt sắng trả lời bằng giọng chứa chan hoài bão vì tôi nghe âm vang trong tai mình một điệu nhạc vinh quang và thuyền tôi đang dong buồm trên mặt biển lặng chan hòa những giấc mơ hi vọng. Đúng lúc ấy, từ đằng sau màn cửa bằng nhung, xuất hiện một thiếu nữ xinh đẹp trong áo dài lụa trắng, và bước về phía tôi. Farris và tôi cùng đứng lên.
"Đây là Selma, con gái ta."
Ông cụ mở lời như thế rồi giới thiệu tôi với nàng và nói thêm:
"Con ạ, số phận đã mang trở lại cho cha người bạn cũ thân thiết qua con trai của ông ấy."
Trong một chốc, Selma nhìn thẳng mặt tôi như thể nghi ngờ việc có một người khách đã có thể vào nhà họ và viếng thăm họ. Bàn tay nàng, khi tôi chạm vào, tựa đóa huệ trắng, và tôi chợt thấy tim mình như bị xuyên thấu bởi một cảm giác đau nhói lạ thường.
Chúng tôi ngồi bên nhau thinh lặng như thể Selma vừa mang theo nàng vào căn phòng này một tinh thần siêu phàm mà chỉ có sự trang trọng không nói nên lời mới xứng đáng tiếp nhận. Cảm nhận được sự im lìm ấy, nàng mỉm cười với tôi và nói:
"Cha tôi kể tới kể lui cho tôi nghe hoài câu chuyện thời trai trẻ của ông và những ngày ông cùng phụ thân anh trải qua với nhau. Nếu thân phụ anh từng nói với anh theo cách giống y như của cha tôi thì đây không phải là lúc chúng ta gặp nhau lần đầu."
Thấy thái độ của con gái và nghe lời ấy, ông cụ tỏ vẻ hài lòng. Ông nói:
"Selma tình cảm lắm. Nó nhìn mọi sự qua con mắt tinh thần".
Kế đó, ông tiếp tục cuộc trò chuyện với vẻ ân cần và cư xử lịch thiệp như thể ông vừa tìm thấy trong tôi một sức cuốn hút kỳ bí mang ông bay trên đôi cánh ký ức về lại những ngày xưa cũ.
Trong khi tôi suy ngẫm các lời ông nói và mơ màng tới những năm về sau của mình, Farris Effandi nhìn tôi như một cây cổ thụ cao ngất từng chịu đựng bão tố và lúc này ánh mặt trời rủ bóng mát của nó lên một cây non nhỏ bé đang run rẩy trong gió nhẹ hừng đông.
Còn Selma giữ mình im lặng. Thỉnh thoảng nàng nhìn tôi rồi nhìn sang thân phụ mình, như đang đọc chương đầu tiên rồi chương cuối cùng của vở kịch cuộc đời. Ngày trôi qua nhanh trong vườn hoa. Qua cửa sổ, tôi có thể thấy chiếc hôn ma quái vàng vọt của mặt trời đang lặn trên núi non Li-băng. Farris Effandi tiếp tục kể về các trải nghiệm của ông còn tôi lắng nghe và đáp ứng với thiện cảm tới độ nỗi khổ não của ông biến thành niềm hạnh phúc.
Selma ngồi bên cửa sổ, tiếp tục nhìn với đôi mắt não nùng và không nói tuy thế, nhan sắc có ngôn ngữ tuyệt trần của chính nó, cao ngất hơn những giọng nói của lưỡi của môi. Nó là thứ ngôn ngữ vượt thời gian, chung cho toàn thể loài người, như mặt hồ yên lặng quyến rũ những con lạch nhỏ đang hát ca tìm tới đáy sâu thẳm của nó và rồi làm cho chúng im tiếng.
Chỉ tinh thần của chúng ta mới có thể thấu hiểu cái đẹp hoặc sống chung và tăng trưởng với nó. Cái đẹp làm tâm trí chúng ta bối rối. Chúng ta không có khả năng diễn đạt nó bằng ngôn từ. Nó là một cảm giác mắt chúng ta không thể thấy; nó phát nguồn từ người ngắm nhìn và kẻ được ngắm nhìn. Cái đẹp chân chính là một tia sáng phát sinh từ chốn cực thiêng liêng của tinh thần; nó soi chiếu thể xác, như sự sống đến từ chốn sâu thẳm của đất và cung cấp hương sắc cho hoa.
Cái đẹp chân chính nằm trong sự hòa điệu tinh thần, được gọi là tình yêu, và nó chỉ có thể hiện hữu giữa người nam và người nữ.
Có phải tinh thần của Selma và của tôi đã vươn tới nhau trong ngày đầu gặp mặt, và có phải lòng khát khao khiến tôi thấy nàng là người nữ xinh đẹp nhất dưới ánh mặt trời? Hoặc có phải vì cơn ngất ngây men rượu thanh xuân khiến tôi tưởng tượng ra cái không bao giờ hiện hữu?
Có phải tuổi trẻ đã làm mù quáng con mắt tự nhiên của tôi khiến tôi tưởng tượng ánh rạng rỡ trong đôi mắt nàng, vị dịu ngọt trên đôi môi nàng và vẻ duyên đáng của khuôn mặt nàng? Hoặc có phải rạng rỡ, dịu ngọt và duyên dáng ấy đã mở mắt tôi, cho tôi thấy hạnh phúc và khổ não của tình yêu?
Trả lời các câu hỏi đó không là việc dễ làm nhưng tôi chân thành nói rằng vào giờ khắc ấy, tôi cảm thấy lòng xúc động như chưa bao giờ cảm thấy trước đây, một nỗi niềm thương cảm mới mẻ an nghỉ tĩnh lặng trong tâm hồn tôi, giống như tinh thần lơ lửng trên mặt nước lúc bắt đầu cuộc sáng thế. Và từ nỗi niềm thương cảm đó ra đời hạnh phúc của tôi cùng khổ não của tôi. Như thế, kết thúc giờ gặp gỡ đầu tiên giữa Selma với tôi, và như thế, ý muốn của Trời đã giải phóng tôi khỏi tình trạng câu thúc của tuổi trẻ và cô đơn, để tôi đi trong đám rước của tình yêu.
Tình yêu là sự tự do độc nhất trên thế giới này vì nó làm thăng hoa tinh thần tới độ luật lệ của loài người và các hiện tượng thiên nhiên không thể nào làm lệch dòng chảy của nó.
Khi tôi đứng lên để từ giã, Farris Effandi tới gần tôi và nói nhã nhặn:
"Giờ đây, hỡi con trai của ta, vì anh đã biết cách tới ngôi nhà này nên anh phải thường xuyên tới đây và xem như đang về nhà của thân phụ anh. Anh cứ xem ta như một người cha và Selma như chị em gái của anh vậy."
Nói như thế xong, ông quay sang nhìn Selma như yêu cầu xác nhận lời ông vừa phát biểu. Nàng gật đầu tán thưởng và nhìn tôi như nhìn một người quen biết cũ vừa tìm lại được.
Những lời Farris Effandi vừa thốt ra đã đặt tôi vai kề vai với con gái của ông nơi bàn thờ của tình yêu. Những lời ấy là khúc hát tuyệt vời, bắt đầu với phơi phới rạng rỡ và kết thúc trong đau thương sầu thãm. Chúng nâng tinh thần chúng tôi lên cao tới cảnh giới của sự sáng và ngọn lửa nồng cháy. Chúng là chiếc ly trong đó chúng tôi cùng uống hạnh phúc và cay đắng.
Tôi rời tòa nhà. Ông cụ đi với tôi tới cuối hoa viên trong khi con tim tôi đập theo nhịp run rẩy của đôi môi kẻ đang khát.
( con tiếp)
|
|
Trả lời với trích dẫn
