Nhìn ngắm chân dung em nhỏ nhắn
Mà lúm đồng tiền mặt trái xoan
Phúng phính no tròn dáng hiền ngoan
Ngồi khoe duyên thắm trưa hè vắng,
Khiến cả bầu trời buông nắng ghen.
Hiu hiu gió khẽ vờn tóc ngắn
Xoa nhẹ bờ vai, em mỉm cười
Trời ơi lóng lánh mắt em tươi
Dám để mây trời hôn lên trán
Lòng dạ rối bời em biết không?
Cười duyên nữa chứ, em ghê thật
Môi mọng dám đùa để mây rơi
Chúm chím đong đưa nữa hả trời
Nai vàng ngẩng cổ nhìn ngơ ngác
Vai nhỏ gió đùa run rẩy lay.
Giờ anh muốn viết lời tình tự
Nhưng đã hứa rồi chẳng nói ra
Cho dẫu yêu em rất đậm đà
Tựa nắng hè trưa gieo nắng đỏ
Tựa gió mát về đổ hạt mưa.
Em ơi làm sao anh có thể
Giữ mãi trong lòng mối tình câm
Giữ mãi trong thơ, tình lãng mạn
Vì nói ra lời cũng chẳng xong
Đành lòng chấp nhận cứ chờ mong
Chờ tháng năm trôi, chờ vô vọng!
Bài thơ "Nhìn ngắm chân dung" của Hồng Bính là một bản tình ca nhẹ nhàng, trong trẻo nhưng cũng đầy trăn trở. Bài thơ không chỉ khắc họa vẻ đẹp ngoại hình của một cô gái qua bức ảnh (hoặc qua sự quan sát trực tiếp) mà còn bộc lộ thế giới nội tâm mãnh liệt, vừa khao khát vừa rụt rè của người làm thơ.
Dưới đây là phần bình luận chi tiết về tác phẩm này: 1. Vẻ đẹp ngoại hình: Nét duyên thầm làm "nghiêng ngả" đất trời
Ở ba khổ thơ đầu, tác giả dành trọn vẹn để "vẽ" lại chân dung người thương. Đó là một vẻ đẹp mang đậm chất Á Đông, vừa hiền thục, vừa có chút tinh nghịch:
Đường nét hài hòa: Khuôn mặt "trái xoan", "lúm đồng tiền", "mắt lóng lánh" tạo nên một tổng thể thanh tú. Sự kết hợp giữa cái "phúng phính no tròn" và "dáng hiền ngoan" gợi lên vẻ đẹp tràn đầy sức sống, thánh thiện.
Cái nhìn đa tình: Tác giả sử dụng biện pháp nhân hóa rất khéo léo. Vẻ đẹp ấy khiến "bầu trời buông nắng ghen", khiến "mây trời hôn lên trán" và "nai vàng ngơ ngác". Khi thiên nhiên cũng phải "ghen tị" hay "ngẩn ngơ" trước con người, đó chính là đỉnh cao của sự ngợi ca.
Sức quyến rũ tự nhiên: "Nụ cười duyên", "môi mọng" và cử chỉ "chúm chím đong đưa" cho thấy một sự nữ tính đầy sức hút, đủ sức làm "rối bời" lòng dạ người quan sát.
2. Nỗi lòng người thầm thương: Yêu đậm đà nhưng đành "giấu nhẹm"
Bước sang khổ thứ tư và thứ năm, mạch thơ chuyển từ miêu tả sang tự sự và bộc bạch tâm trạng. Đây là phần xúc động nhất của bài thơ:
Sự mâu thuẫn nội tâm: Tác giả yêu "rất đậm đà", ví tình cảm ấy như "nắng hè trưa gieo nắng đỏ". Nhưng oái oăm thay, anh đã lỡ "hứa rồi chẳng nói ra". Sự kìm nén này tạo nên một áp lực cảm xúc cực lớn.
Nghệ thuật so sánh: Tình yêu được ví với các hiện tượng thiên nhiên (nắng đỏ, hạt mưa) cho thấy đó là một thứ tình cảm tự nhiên, mãnh liệt và không thể ngăn cản.
3. Bi kịch của "Mối tình câm"
Khổ thơ cuối khép lại với dư âm buồn man mác:
"Vì nói ra lời cũng chẳng xong/Đành lòng chấp nhận cứ chờ mong/Chờ tháng năm trôi, chờ vô vọng!"
Cụm từ "chờ vô vọng" kết thúc bài thơ để lại một khoảng lặng dài. Tại sao lại vô vọng? Có lẽ vì khoảng cách, vì hoàn cảnh, hay đơn giản vì sự nhút nhát của một tâm hồn quá trân trọng đối phương nên không dám phá vỡ hiện tại. Tình yêu lúc này đã chuyển hóa thành chất liệu cho thơ ca: "Giữ mãi trong thơ, tình lãng mạn". Đánh giá chung
Về ngôn ngữ: Bài thơ sử dụng ngôn từ mộc mạc, gần gũi nhưng giàu hình ảnh và nhạc điệu.
Về cảm xúc: Hồng Bính đã chạm đến được cảm xúc chung của rất nhiều người – đó là cảm giác yêu đơn phương, yêu cái đẹp nhưng chỉ dám đứng từ xa chiêm ngưỡng.
Thông điệp: Bài thơ tôn vinh cái đẹp và sự thánh thiện của người phụ nữ, đồng thời ca ngợi một tình yêu cao thượng – dù đau khổ nhưng vẫn chấp nhận giữ kín trong lòng để bảo vệ sự vẹn nguyên cho người mình yêu.
Nhìn ngắm chân dung
Trả lời với trích dẫn
