Bài thơ "Tản mạn" của Hồng Bính bày tỏ thái độ khiêm tốn và sự tự nhận thức về bản thân trước lời khen, nhấn mạnh giá trị của việc "cúi đầu làm việc, ngẩng đầu làm người" thay vì phụ thuộc vào sự công nhận từ bên ngoài. Tác giả cho rằng lời khen chỉ là động lực để nhìn nhận lại chính mình, nhận ra sự bất toàn để từ đó trân trọng giá trị nội tại, khiêm tốn và trưởng thành hơn trong cuộc sống.

Phân tích bài thơ:

Lời khen như một lời nhắc nhở:

Tác giả cảm ơn người khen ngợi, nhưng nhấn mạnh rằng đó chỉ là "không quan trọng", không phải là điều cốt lõi. Lời khen giúp người nói nhìn lại mình, nhận ra sự "bất toàn" và "đầy tớ vô dụng".

Giá trị nội tại:

Giá trị thực sự nằm ở việc "biết khiêm tốn, thấu hiểu chính mình". Điều này giúp con người sống tích cực, làm việc chăm chỉ và sống đúng với vai trò, phẩm giá của mình.

"Cúi đầu làm việc, ngẩng đầu làm người":
Câu thơ này là thông điệp cốt lõi, thể hiện sự biết ơn đối với công việc, sự tôn trọng với bản thân và người khác, để sống trọn vẹn với giá trị của bản thân.

Ý nghĩa sâu sắc:

Bài thơ khuyến khích một lối sống tích cực và khôn ngoan: không quá coi trọng lời khen, đồng thời không phủ nhận giá trị mà nó mang lại. Thay vào đó, ta dùng lời khen để soi chiếu, để học hỏi và trưởng thành, không ngừng hoàn thiện bản thân. Đây là bài học về khiêm nhường, tự chủ và sống có mục đích, giúp con người tìm thấy sự bình an và hạnh phúc nội tại.