Bài thơ "Một Ngày Mưa" của Hồng Bính là một bức tranh trữ tình, nhuốm màu tâm trạng buồn thương, cô đơn trong khoảnh khắc giao mùa và mưa lạnh. Bài thơ không chỉ dừng lại ở việc miêu tả cảnh vật mà còn là sự giải tỏa, thổ lộ cảm xúc sâu kín của nhân vật trữ tình về tình yêu và nỗi nhớ.
1. Màu Sắc Cảnh Vật và Cảm Xúc

Ngay từ khổ thơ đầu tiên, tác giả đã khéo léo tạo ra một không gian lạnh lẽo, cô đơn:
Tháng mười một mùa đông vừa chạm ngõNhớ người thương mưa đổ thấm đất mềmGió rét về mây kéo một màu đenCành hoa nhỏ thu mình cơn hấp hối.
  • Thời gian: "Tháng mười một", "mùa đông vừa chạm ngõ" - gợi cảm giác khởi đầu của cái lạnh, sự cô quạnh.
  • Cảnh vật: "Mưa đổ thấm đất mềm", "mây kéo một màu đen", "gió rét về" - tất cả đều tạo nên một phông nền u ám, nặng nề, phù hợp với tâm trạng "Nhớ người thương".
  • Điểm nhấn: Hình ảnh "Cành hoa nhỏ thu mình cơn hấp hối" là một ẩn dụ mạnh mẽ, thể hiện sự yếu ớt, mong manh của sự sống, hay chính là sự héo hon của niềm hy vọng, tình cảm trong lòng người.
Khổ thứ hai tiếp tục khai thác sự đối lập giữa cảnh và tình:
Ngày cuối thu gió heo về muôn lối...Còn cố sáng trước trước hoàng hôn tắt thở.
  • Sự xuất hiện của "giọt nắng lưng đèo" cố gắng tỏa sáng trước khi bị "hoàng hôn tắt thở" nuốt chửng, là một hình ảnh giàu tính nhân hóa, như thể sự sống và tình yêu đang gắng gượng chống chọi với bóng tối của nỗi buồn, của sự chia ly.
2. Sự Pha Trộn Giữa Nước Mắt và Cơn Mưa

Khổ thơ thứ ba là nơi cảm xúc được bộc lộ rõ rệt nhất, gắn kết nỗi buồn riêng với không gian mưa chung:
Tháng mười một bài thơ tình viết vộiKhông nước mắt bởi ướt đẫm trời mưaTrong lao xao ru cái lẽ thiếu thừaPha trộn lệ trong âm thầm lá đổ.
  • Câu thơ "Không nước mắt bởi ướt đẫm trời mưa" là một thi ảnh xuất sắc. Nó đồng nhất nỗi buồn cá nhân (nước mắt) với thiên nhiên (mưa), ngụ ý nỗi đau đã quá lớn, đã tràn ngập không gian đến mức không cần phải khóc nữa. Nước mắt của người đã hòa vào nước mưa của trời.
  • "Pha trộn lệ trong âm thầm lá đổ" càng nhấn mạnh sự cô đơn, tĩnh lặng của nỗi buồn, một nỗi buồn không ồn ào nhưng thấm thía.
3. Đỉnh Điểm Nỗi Nhớ và Sự Tuyệt Vọng

Khổ cuối đẩy cảm xúc lên đến đỉnh điểm của sự thổn thức, bế tắc và tuyệt vọng về một tình yêu đã xa xôi, có lẽ là vĩnh viễn:
*Và ta viết lời tình xa mấy độThổn thức lòng ai bóp nghẹn con timTìm người thương giữa cái lạnh im lìmLời thương nhớ, giăng ngang từng nấm mộ! *
  • Sự day dứt được thể hiện qua hành động "bóp nghẹn con tim" - một cảm giác đau đớn, nghẹt thở vật lý.
  • Tuy nhiên, câu kết mới là điểm chốt chặn của nỗi buồn: "Lời thương nhớ, giăng ngang từng nấm mộ!". Hình ảnh này chuyển nỗi nhớ từ sự chia xa thông thường sang sự chia lìa vĩnh viễn (tử biệt). Nó cho thấy sự tuyệt vọng và bế tắc của người đang sống, khi nỗi nhớ không còn có thể gửi đến người thương ở cõi đời này, mà chỉ có thể trải dài, vô vọng trên những "nấm mộ".
Kết Luận

"Một Ngày Mưa" là một bài thơ giàu tính biểu cảm và nội tâm của Hồng Bính. Ngôn ngữ thơ mộc mạc nhưng hình ảnh lại sâu sắc và ám ảnh ("hoàng hôn tắt thở", "nước mắt bởi ướt đẫm trời mưa", "giăng ngang từng nấm mộ"). Bài thơ đã thành công trong việc sử dụng mưa, gió, và lạnh giá để làm nền cho một nỗi nhớ thương day dứt, bi kịch và mang màu sắc tử biệt.